F-16 modernizasyonu, Türkiye için birkaç önemli nedenle kritik öneme sahiptir:
Savunma kapasitesinin artırılması: Modernizasyon, F-16'ların radar, elektronik harp ve silah sistemlerini güncelleyerek etkinliğini artırır 23. Bu, hava üstünlüğünü sağlamak ve düşman hedeflerine etkili saldırılar düzenlemek için gereklidir 2.
Uluslararası arenada güçlenme: Modernize edilmiş F-16'lar, Türkiye'nin uluslararası alandaki gücünü ve caydırıcılığını artırır 2.
Ulusal güvenlik: Modernizasyon, F-16'ların gövde ömrünü uzatarak, 2030'lara kadar aktif hizmette kalmalarını sağlar 5.
Yerli savunma sanayinin gelişimi: Modernizasyon süreçleri, yerli mühimmat ve sistemlerin geliştirilmesine olanak tanır, bu da ekonomik bağımsızlığı artırır 2.
Türkiye, F-16 modernizasyonu ile aynı zamanda F-35 programına dönüş olasılığını da değerlendirmektedir, bu da 5. nesil hava harekat kapasitesine daha hızlı ulaşmasını sağlar 34.
5 kaynak
ABD ile Türkiye arasındaki savunma iş birliği nasıl gelişti?
ABD ile Türkiye arasındaki savunma iş birliği, özellikle Soğuk Savaş döneminde ve NATO üyeliği çerçevesinde gelişmiştir 23.
Bazı önemli adımlar:
1952: Türkiye'nin NATO'ya katılması, savunma iş birliğinin temellerini atmıştır 23.
1963: "Ortak Savunma ve Ekonomi İşbirliği Anlaşması" ile savunma faaliyetleri ortak yürütülmeye başlanmış ve Türkiye'deki ABD askeri personel sayısı azaltılmıştır 2.
1974: Kıbrıs Harekâtı sonrası ABD'nin uyguladığı ambargo, Türk Savunma Sanayii'nin kurulmasına yol açmıştır 12.
1976: Savunma İşbirliği Anlaşması ile askeri yardım ve teknoloji transferi sağlanmıştır 4.
1980: SEİA (Savunma ve Ekonomik İşbirliği Antlaşması) yürürlüğe girmiş, bu antlaşma ile ABD'nin Türkiye'ye yaptığı ekonomik yardımlar artmış ve Türkiye F-16 üretebilecek duruma gelmiştir 5.
Günümüzde de İncirlik Hava Üssü gibi askeri üsler ve çeşitli anlaşmalar çerçevesinde savunma iş birliği devam etmektedir 35.
Düşük görünürlük (stealth) özelliği: Düşman sistemlerinin uçağı tespit etme ve izleme yeteneklerini geciktiren veya engelleyen kendini koruma ve radar karıştırma yeteneklerine sahiptir 3.
Çok rollü ve çok maksatlı savaş uçağı: Veri toplama, veriyi analiz etme ve işlenmiş veriyi dost unsurlara aktarma yeteneğine sahiptir 3.
11 adet yük taşıma istasyonu: Her üç varyantta da bulunur, ancak bazı istasyonlarda taşınabilen yükler farklılık gösterir 3.
5 kaynak
Türkiye'nin F-35 programından çıkarılma süreci nasıl gerçekleşti?
Türkiye'nin F-35 programından çıkarılma süreci şu şekilde gerçekleşti:
S-400 krizi: Türkiye, 2017 yılında Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın aldı 3. Bu durum, özellikle ABD ve NATO tarafından "sistem uyumsuzluğu" ve "gizli teknolojilere erişim riski" gerekçesiyle eleştirildi 3.
CAATSA yaptırımları: ABD, 2019 yılında Hasımlarla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye'ye yaptırımlar uyguladı 3.
Programdan çıkarılma: ABD, Temmuz 2019'da Türkiye'nin F-35 programından resmi olarak çıkarıldığını açıkladı 15.
Türkiye, programdan çıkarıldığında 100 adet F-35A uçağı alımını taahhüt etmişti 5. Ancak program kapsamında üretilen uçaklar Türkiye'ye verilmedi ve Türkiye'den birçok firma tarafından üretilen 1000'den fazla parça başka tedarikçilerle değiştirildi 5.
{"3bpp0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://gs.yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://gs.yandex.com.tr/gundem/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"agenda","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"news","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-news"},"retpath":"https%3A%2F%2Fgs.yandex.com.tr%2Fgundem%2Fpolitics%2Fkill-switch-yuklu-f-35-leri-mi-alacagiz-3797710%3Flr%3D213%26ncrnd%3D22315","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Gündem içinde","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"news_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://gs.yandex.com.tr/gundem/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"5043116011758813279","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1758813330057697-13552276455801588303-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-312-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"header"}}}}},"type":"portal","subtype":"header"},"3bpp1":{"state":{"links":[{"id":"gundem","title":"Ana Sayfa","url":"https://yandex.com.tr/gundem","target":"_self"},{"id":"sports","title":"Spor","url":"https://yandex.com.tr/sports/","target":"_self"},{"id":"turkey","title":"Türkiye","url":"https://yandex.com.tr/gundem/turkey","target":"_self"},{"id":"world","title":"Dünya","url":"https://yandex.com.tr/gundem/world","target":"_self"},{"id":"politics","title":"Siyaset","url":"https://yandex.com.tr/gundem/politics","target":"_self"},{"id":"incidents","title":"Günün içinden","url":"https://yandex.com.tr/gundem/incidents","target":"_self"},{"id":"business","title":"İş","url":"https://yandex.com.tr/gundem/business","target":"_self"},{"id":"science","title":"Bilim","url":"https://yandex.com.tr/gundem/science","target":"_self"},{"id":"entertainment","title":"Eğlenceler","url":"https://yandex.com.tr/gundem/entertainment","target":"_self"}],"activeLinkId":"politics","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"newstr","subtype":"header-categories"},"3bpp2":{"state":{"title":"F-35 savaş uçakları neden önemli, hangi ülkelerde var?","titleUrl":"https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","breadcrumbs":[{"text":"Gündem","url":"/gundem/"},{"text":"Siyaset","url":"/gundem/politics"}],"isLoggedIn":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"Gundem вертикаль: Сюжеты","title":"Sonuçlarda yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Faydasız, kalitesiz içerik"},{"value":"Medya içeriği hikaye ile uyuşmuyor"},{"value":"Faydasız medya içeriği"},{"value":"Kalitesiz, bilgilendirici özelliği eksik hikaye başlığı"},{"value":"Şok edici, rahatsız edici içerik"},{"value":"Hikayede birden fazla olay konu ediliyor"},{"value":"Siteye erişilemiyor"},{"value":"Hikayede 18+ içerik konu ediliyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"useNativeShare":false,"hasShareButton":true,"badge":{"url":"https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","faviconSources":["https://www.airlinehaber.com"],"textParts":[{"text":"airlinehaber.com","bold":true},{"text":"21 Eylül"}],"divider":false},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"page_header"}}}}},"type":"newstr","subtype":"page_header"},"3bpp3":{"state":{"storyId":"379771_0","isLoggedIn":false,"mainStory":{"id":"379771_0","otherSources":0,"totalSources":5,"header":{"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","text":"F-35 savaş uçakları neden önemli, hangi ülkelerde var?","badge":{"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","faviconSources":["https://t24.com.tr"],"textParts":[{"text":"t24.com.tr","bold":true},{"text":"21 Eylül"}],"divider":false}},"logAttrs":{"id":"379771_0","hasSummarization":true,"urls":["https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","https://www.muhalif.com.tr/kose-yazisi/4646/kill-switch-yuklu-f-35leri-mi-alacagiz","https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-turkiye-alirsa-ne-olur-hangi-1993140","https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","https://www.tamindir.com/haber/turkiye-f-35-alacak-mi-gundem_99943/"],"summarizationTexts":["F-35 savaş uçakları neden önemli, hangi ülkelerde var?","Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında savunma ve havacılık alanında tarihî bir anlaşmaya imza atılabileceği iddia ediliyor.","Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 25 Eylül'de Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek.","Görüşmenin en önemli gündem maddelerinden biri, yıllardır çözülemeyen F-35 savaş uçağı krizi olacak.","Türkiye, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemini satın almasının ardından 2020'de ABD ile ortak üretim sürecine girdiği F-35 programından çıkarılmıştı.","ABD tarafıyla yürütülen görüşmelerde F-16 modernizasyonu ve yeni F-16 alımı gündeme gelirken, F-35 konusu da zaman zaman yeniden açıldı."],"newsFreshness":[false,false,false,false,false]},"items":[{"type":"carousel","items":[{"id":"14133069512717137581_2","url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001996aa4daa272399909b8adeda1e0//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://media-cdn.t24.com.tr/media/library/2025/09/1758430563377-ac-510-be-0-962-e-11-f-0-baf-3-df-7955-adb-839.jpg"},"badge":{"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","faviconSources":["https://t24.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"9171709474718069912_2","url":"https://www.airlinehaber.com/turkiyenin-f-35-programina-donus-hedefi/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a000001997a47d14336c10f9d36dce34bfd//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://www.airlinehaber.com/wp-content/uploads/2025/09/Turkiyenin-F-35-Programina-Donus-Hedefi.jpg"},"badge":{"url":"https://www.airlinehaber.com/turkiyenin-f-35-programina-donus-hedefi/","faviconSources":["https://www.airlinehaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"5947762087040158832_2","url":"https://sanayigazetesi.com.tr/turkiye-f-16-ve-f-35-parcalarini-uretmek-istiyor/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199759dde1575b68978d535292b12//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://sanayigazetesi.com.tr/wp-content/uploads/2025/09/F-35A-Belgica.jpg"},"badge":{"url":"https://sanayigazetesi.com.tr/turkiye-f-16-ve-f-35-parcalarini-uretmek-istiyor/","faviconSources":["https://sanayigazetesi.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"13878810393965460959_2","url":"https://www.ekonomim.com/dunya/middle-east-eye-yazdi-turkiye-kaana-motor-almak-icin-f-16lardan-vazgecebilir-haberi-845008","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a000001997be88f3365f2e4318fb8f2c63a//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.ekonomim.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/09/24/middle-east-eye-yazdi-turkiye-kaana-motor-almak-icin-f-16lardan-vazgecebilir-dgoz_cover.jpg"},"badge":{"url":"https://www.ekonomim.com/dunya/middle-east-eye-yazdi-turkiye-kaana-motor-almak-icin-f-16lardan-vazgecebilir-haberi-845008","faviconSources":["https://www.ekonomim.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"721295634951460202_2","url":"https://www.internethaber.com/erdogan-trumptan-25-eylulde-bunu-isteyecekmis-abdli-bloombergin-iddiasi-2413086h.htm","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019975697d44f362271cba71ec61f1//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.internethaber.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/09/23/erdogan-trump-gorusmesi-25-eylu-kivh_cover.jpg"},"badge":{"url":"https://www.internethaber.com/erdogan-trumptan-25-eylulde-bunu-isteyecekmis-abdli-bloombergin-iddiasi-2413086h.htm","faviconSources":["https://www.internethaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"15481779380366380705_2","url":"https://www.airportgundem.com/turkiye-f-35-programina-geri-donuyor-mu/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a000001997b40dce681f69f54b60460553f//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://www.airportgundem.com/wp-content/uploads/2025/09/Turkiye-F-35-Programina-Geri-Donuyor-Mu.webp"},"badge":{"url":"https://www.airportgundem.com/turkiye-f-35-programina-geri-donuyor-mu/","faviconSources":["https://www.airportgundem.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"14279107545388069384_2","url":"https://www.dunya.com/gundem/gozler-erdogantrump-zirvesinde-gazze-ticaret-ve-savunma-dosyalari-masada-haberi-795562","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a000001997f76ca96eb7bd9ccab4bd3d8a4//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.dunya.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/09/20/erdogan-trump-cmgh_cover.jpg"},"badge":{"url":"https://www.dunya.com/gundem/gozler-erdogantrump-zirvesinde-gazze-ticaret-ve-savunma-dosyalari-masada-haberi-795562","faviconSources":["https://www.dunya.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"17427919611225404643_2","url":"https://www.mepanews.com/erdogan-f-35-alimi-konusunu-trump-ile-gorusecegim-74247h.htm","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019974f6f1f6f6e3a88be643efc9b4//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://cdn.mepanews.com/news/80042.jpg"},"badge":{"url":"https://www.mepanews.com/erdogan-f-35-alimi-konusunu-trump-ile-gorusecegim-74247h.htm","faviconSources":["https://www.mepanews.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"2755574585870560213_2","url":"https://www.haber7.com/guncel/haber/3565855-turkiyeden-abdye-suprirz-f-35-teklifi-kritik-adim","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019979fa2339ab6884ac5347c80a44//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://i20.haber7.net/resize/1280x720//haber/haber7/photos/2025/39/turkiyeden_abdye_f_35_teklifi_kritik_adim_1758687505_3498.jpg"},"badge":{"url":"https://www.haber7.com/guncel/haber/3565855-turkiyeden-abdye-suprirz-f-35-teklifi-kritik-adim","faviconSources":["https://www.haber7.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"18305357183206903548_2","url":"https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/abd-basini-iddia-etti-turkiye-boeingten-sonra-lockheed-martin-ucaklarina-da-talip-oldu-1147888","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001997549c146bc5ecf040d106a9764//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://i.turkiyegazetesi.com.tr/images/25-09/23/abd-basini-iddia-etti-turkiye-boeingten-sonra-lockheed-martin-ucaklarina-da-talip-oldu-17586092904484.jpg"},"badge":{"url":"https://www.turkiyegazetesi.com.tr/dunya/abd-basini-iddia-etti-turkiye-boeingten-sonra-lockheed-martin-ucaklarina-da-talip-oldu-1147888","faviconSources":["https://www.turkiyegazetesi.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}}]},{"type":"text","url":"https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","text":{"text":"Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında savunma ve havacılık alanında tarihî bir anlaşmaya imza atılabileceği iddia ediliyor.","badge":{"url":"https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","textParts":[{"text":"1","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"21 Eylül"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında savunma ve havacılık alanında tarihî bir anlaşmaya imza atılabileceği iddia ediliyor."}}},{"type":"text","url":"https://www.muhalif.com.tr/kose-yazisi/4646/kill-switch-yuklu-f-35leri-mi-alacagiz","text":{"text":"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 25 Eylül'de Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek.","badge":{"url":"https://www.muhalif.com.tr/kose-yazisi/4646/kill-switch-yuklu-f-35leri-mi-alacagiz","textParts":[{"text":"2","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"22 Eylül"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 25 Eylül'de Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek."}}},{"type":"text","url":"https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-turkiye-alirsa-ne-olur-hangi-1993140","text":{"text":"Görüşmenin en önemli gündem maddelerinden biri, yıllardır çözülemeyen F-35 savaş uçağı krizi olacak.","badge":{"url":"https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-turkiye-alirsa-ne-olur-hangi-1993140","textParts":[{"text":"3","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"20 Eylül"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Görüşmenin en önemli gündem maddelerinden biri, yıllardır çözülemeyen F-35 savaş uçağı krizi olacak."}}},{"type":"text","id":"8723116206623693744","url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","text":{"text":"Türkiye, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemini satın almasının ardından 2020'de ABD ile ortak üretim sürecine girdiği F-35 programından çıkarılmıştı.","badge":{"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","textParts":[{"text":"4","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"21 Eylül"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Türkiye, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemini satın almasının ardından 2020'de ABD ile ortak üretim sürecine girdiği F-35 programından çıkarılmıştı."}}},{"type":"text","url":"https://www.tamindir.com/haber/turkiye-f-35-alacak-mi-gundem_99943/","text":{"text":"ABD tarafıyla yürütülen görüşmelerde F-16 modernizasyonu ve yeni F-16 alımı gündeme gelirken, F-35 konusu da zaman zaman yeniden açıldı.","badge":{"url":"https://www.tamindir.com/haber/turkiye-f-35-alacak-mi-gundem_99943/","textParts":[{"text":"5","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"20 Eylül"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"ABD tarafıyla yürütülen görüşmelerde F-16 modernizasyonu ve yeni F-16 alımı gündeme gelirken, F-35 konusu da zaman zaman yeniden açıldı."}}}]},"sources":[{"url":"https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","displayName":"airlinehaber.com"},{"url":"https://www.muhalif.com.tr/kose-yazisi/4646/kill-switch-yuklu-f-35leri-mi-alacagiz","displayName":"muhalif.com.tr"},{"url":"https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-turkiye-alirsa-ne-olur-hangi-1993140","displayName":"karar.com"},{"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","displayName":"t24.com.tr"},{"url":"https://www.tamindir.com/haber/turkiye-f-35-alacak-mi-gundem_99943/","displayName":"tamindir.com"}],"otherNewsProps":{"layout":"multicolumn","title":"Diğer konular","items":[{"id":"8723116206623693744","url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","target":"_blank","title":{"text":"F-35 savaş uçakları neden önemli, hangi ülkelerde var?","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"8723116206623693744","hasSummarization":false,"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","isFresh":false},"badge":{"url":"https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","faviconSources":["https://t24.com.tr"],"textParts":[{"text":"t24.com.tr","bold":true},{"text":"21 Eylül"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"},{"id":"7119717545627259192","url":"https://www.sozcu.com.tr/ne-f-16-ne-f-35-trump-ve-erdogan-in-masasindan-kaan-cikabilir-p230780","target":"_blank","title":{"text":"Ne F-16, ne F-35: Trump ve Erdoğan'ın masasından KAAN çıkabilir - Sözcü Gazetesi","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"7119717545627259192","hasSummarization":false,"url":"https://www.sozcu.com.tr/ne-f-16-ne-f-35-trump-ve-erdogan-in-masasindan-kaan-cikabilir-p230780","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.sozcu.com.tr/ne-f-16-ne-f-35-trump-ve-erdogan-in-masasindan-kaan-cikabilir-p230780","faviconSources":["https://www.sozcu.com.tr"],"textParts":[{"text":"sozcu.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"}]},"nextId":"15301664804474811604_2","snippetOptions":{"forceOrientation":"vertical","isRetina":false,"titleProps":{"lines":2}},"baseVisibleOtherSources":2,"relatedTopics":[{"id":"891009939956380597_0","title":"Abd","url":"/gundem/topic/abd-8910099399563805970","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"891009939956380597_0","url":"gundem/topic/abd-8910099399563805970"}}},{"id":"3458128037190397889_0","title":"Recep Tayyip Erdoğan","url":"/gundem/topic/recep-tayyip-erdogan-34581280371903978890","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"3458128037190397889_0","url":"gundem/topic/recep-tayyip-erdogan-34581280371903978890"}}},{"id":"5002088527359848688_0","title":"Ucak Haberleri","url":"/gundem/topic/ucak-haberleri-50020885273598486880","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"5002088527359848688_0","url":"gundem/topic/ucak-haberleri-50020885273598486880"}}},{"id":"6103236308830632640_0","title":"Yerli Savas Ucagi","url":"/gundem/topic/yerli-savas-ucagi-61032363088306326400","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"6103236308830632640_0","url":"gundem/topic/yerli-savas-ucagi-61032363088306326400"}}},{"id":"6135470786794484945_0","title":"Savunma Sanayi","url":"/gundem/topic/savunma-sanayi-61354707867944849450","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"6135470786794484945_0","url":"gundem/topic/savunma-sanayi-61354707867944849450"}}},{"id":"7639631846576531371_0","title":"Abd Turkiye","url":"/gundem/topic/abd-turkiye-76396318465765313710","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"7639631846576531371_0","url":"gundem/topic/abd-turkiye-76396318465765313710"}}},{"id":"8412582882429333388_0","title":"Türkiye","url":"/gundem/topic/turkiye-84125828824293333880","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"8412582882429333388_0","url":"gundem/topic/turkiye-84125828824293333880"}}},{"id":"10974155295009226574_0","title":"Donald Trump","url":"/gundem/topic/donald-trump-109741552950092265740","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"10974155295009226574_0","url":"gundem/topic/donald-trump-109741552950092265740"}}},{"id":"11012314060567989592_0","title":"ABD","url":"/gundem/topic/abd-110123140605679895920","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"11012314060567989592_0","url":"gundem/topic/abd-110123140605679895920"}}},{"id":"14014893763988871504_0","title":"F35","url":"/gundem/topic/f35-140148937639888715040","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"14014893763988871504_0","url":"gundem/topic/f35-140148937639888715040"}}},{"id":"17333939772049690077_0","title":"Turk Savunma Sanayii","url":"/gundem/topic/turk-savunma-sanayii-173339397720496900770","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"17333939772049690077_0","url":"gundem/topic/turk-savunma-sanayii-173339397720496900770"}}}],"video":{"embedUrl":"https://www.youtube.com/embed/95XDAZWR9EM?enablejsapi=1&wmode=opaque","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a000001997557054a00eedd56d4be126478/S820x410","size":{"width":820,"height":410},"originalUrl":"https://avatars.mds.yandex.net/get-video_thumb_fresh/2090922/ebb36954f20a98f94cd7e1030a53f3ad0922_rt/orig"}}},"isHermione":false,"socialPosts":[],"disabledAjax":false,"logAttrs":{"isRoot":true,"isStory":true,"id":"379771_0","hasVideo":true,"hasSearchVideoLink":false,"hasSearchBroadcastLink":false,"hasSearchSeriesLink":false,"hasTwitterPosts":false,"hasSummarization":true,"hasRelatedTopics":true,"location":"gundem/politics/kill-switch-yuklu-f-35-leri-mi-alacagiz-3797710","newsUrls":["https://www.airlinehaber.com/turkiye-abd-zirvesinde-tarihi-anlasma-iddiasi-250-ucak-ve-savunma-is-birligi/","https://www.muhalif.com.tr/kose-yazisi/4646/kill-switch-yuklu-f-35leri-mi-alacagiz","https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-turkiye-alirsa-ne-olur-hangi-1993140","https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","https://www.tamindir.com/haber/turkiye-f-35-alacak-mi-gundem_99943/","https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-neden-onemli-hangi-ulkelerde-var,1262673","https://www.sozcu.com.tr/ne-f-16-ne-f-35-trump-ve-erdogan-in-masasindan-kaan-cikabilir-p230780"],"videoUrls":["https://www.youtube.com/embed/95XDAZWR9EM?enablejsapi=1&wmode=opaque"],"topicUrls":["/gundem/topic/abd-8910099399563805970","/gundem/topic/recep-tayyip-erdogan-34581280371903978890","/gundem/topic/ucak-haberleri-50020885273598486880","/gundem/topic/yerli-savas-ucagi-61032363088306326400","/gundem/topic/savunma-sanayi-61354707867944849450","/gundem/topic/abd-turkiye-76396318465765313710","/gundem/topic/turkiye-84125828824293333880","/gundem/topic/donald-trump-109741552950092265740","/gundem/topic/abd-110123140605679895920","/gundem/topic/f35-140148937639888715040","/gundem/topic/turk-savunma-sanayii-173339397720496900770"]},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"story_summarization"}}}}},"type":"newstr","subtype":"story_summarization"},"3bpp4":{"state":{"answers":[{"id":0,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=nbyUmWicSn8?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.kuzeyekspres.com.tr/haber/22191982/savas-ucaklari-neden-ucuyor-son-dakika-26-ekim-2024-f-16lar-neden-havalandi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.trhaber.com/savunma/f-16-diplomasisi-sona-eriyor-turkiye-abd-iliskilerinde-yeni-donem-bundan-sonra-ne-olacak-h809764.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-f-16-savunma-diplomasisi-planlanan-sona-yaklasti/3142546?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/f-35-ve-f-16-turkiyenin-envanterinde-hangi-savas-ucaklari-var-f-35-programindan-cikarilmasi-hava-kuvvetlerini-nasil-1884216?size=16&stub=1"],"title":"F-16 modernizasyonu Türkiye için neden önemli?","markdown":"F-16 modernizasyonu, Türkiye için birkaç önemli nedenle kritik öneme sahiptir:\n\n* **Savunma kapasitesinin artırılması**: Modernizasyon, F-16'ların radar, elektronik harp ve silah sistemlerini güncelleyerek etkinliğini artırır [```2```](https://www.kuzeyekspres.com.tr/haber/22191982/savas-ucaklari-neden-ucuyor-son-dakika-26-ekim-2024-f-16lar-neden-havalandi)[```3```](https://www.trhaber.com/savunma/f-16-diplomasisi-sona-eriyor-turkiye-abd-iliskilerinde-yeni-donem-bundan-sonra-ne-olacak-h809764.html). Bu, hava üstünlüğünü sağlamak ve düşman hedeflerine etkili saldırılar düzenlemek için gereklidir [```2```](https://www.kuzeyekspres.com.tr/haber/22191982/savas-ucaklari-neden-ucuyor-son-dakika-26-ekim-2024-f-16lar-neden-havalandi).\n* **Uluslararası arenada güçlenme**: Modernize edilmiş F-16'lar, Türkiye'nin uluslararası alandaki gücünü ve caydırıcılığını artırır [```2```](https://www.kuzeyekspres.com.tr/haber/22191982/savas-ucaklari-neden-ucuyor-son-dakika-26-ekim-2024-f-16lar-neden-havalandi).\n* **Ulusal güvenlik**: Modernizasyon, F-16'ların gövde ömrünü uzatarak, 2030'lara kadar aktif hizmette kalmalarını sağlar [```5```](https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/f-35-ve-f-16-turkiyenin-envanterinde-hangi-savas-ucaklari-var-f-35-programindan-cikarilmasi-hava-kuvvetlerini-nasil-1884216).\n* **Yerli savunma sanayinin gelişimi**: Modernizasyon süreçleri, yerli mühimmat ve sistemlerin geliştirilmesine olanak tanır, bu da ekonomik bağımsızlığı artırır [```2```](https://www.kuzeyekspres.com.tr/haber/22191982/savas-ucaklari-neden-ucuyor-son-dakika-26-ekim-2024-f-16lar-neden-havalandi).\n\nTürkiye, F-16 modernizasyonu ile aynı zamanda F-35 programına dönüş olasılığını da değerlendirmektedir, bu da 5. nesil hava harekat kapasitesine daha hızlı ulaşmasını sağlar [```3```](https://www.trhaber.com/savunma/f-16-diplomasisi-sona-eriyor-turkiye-abd-iliskilerinde-yeni-donem-bundan-sonra-ne-olacak-h809764.html)[```4```](https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-f-16-savunma-diplomasisi-planlanan-sona-yaklasti/3142546)."},{"id":1,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.tgrthaber.com/aktuel/avrupa-abd-savunma-sanayi-ve-turk-savunma-sanayinin-tarihcesi-2715325?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://web.archive.org/web/20241103064102/https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri-T%C3%BCrkiye_ili%C5%9Fkileri?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.haberanlik.com.tr/makale/22360411/hande-ortay/abd-ile-diplomatik-iliskiler-ve-savunma-isbirligi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tariholay.com/olaylar/turkiye-abd-savunma-isbirligi-anlasmasi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://stratejikortak.com/2019/03/turkiyedeki-usler-ve-abd-ile-iliskisi.html?size=16&stub=1"],"title":"ABD ile Türkiye arasındaki savunma iş birliği nasıl gelişti?","markdown":"**ABD ile Türkiye arasındaki savunma iş birliği**, özellikle Soğuk Savaş döneminde ve NATO üyeliği çerçevesinde gelişmiştir [```2```](https://web.archive.org/web/20241103064102/https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri-T%C3%BCrkiye_ili%C5%9Fkileri)[```3```](https://www.haberanlik.com.tr/makale/22360411/hande-ortay/abd-ile-diplomatik-iliskiler-ve-savunma-isbirligi). \n\n**Bazı önemli adımlar**:\n* **1952**: Türkiye'nin NATO'ya katılması, savunma iş birliğinin temellerini atmıştır [```2```](https://web.archive.org/web/20241103064102/https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri-T%C3%BCrkiye_ili%C5%9Fkileri)[```3```](https://www.haberanlik.com.tr/makale/22360411/hande-ortay/abd-ile-diplomatik-iliskiler-ve-savunma-isbirligi).\n* **1963**: \"Ortak Savunma ve Ekonomi İşbirliği Anlaşması\" ile savunma faaliyetleri ortak yürütülmeye başlanmış ve Türkiye'deki ABD askeri personel sayısı azaltılmıştır [```2```](https://web.archive.org/web/20241103064102/https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri-T%C3%BCrkiye_ili%C5%9Fkileri).\n* **1974**: Kıbrıs Harekâtı sonrası ABD'nin uyguladığı ambargo, Türk Savunma Sanayii'nin kurulmasına yol açmıştır [```1```](https://www.tgrthaber.com/aktuel/avrupa-abd-savunma-sanayi-ve-turk-savunma-sanayinin-tarihcesi-2715325)[```2```](https://web.archive.org/web/20241103064102/https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri-T%C3%BCrkiye_ili%C5%9Fkileri).\n* **1976**: Savunma İşbirliği Anlaşması ile askeri yardım ve teknoloji transferi sağlanmıştır [```4```](https://tariholay.com/olaylar/turkiye-abd-savunma-isbirligi-anlasmasi).\n* **1980**: SEİA (Savunma ve Ekonomik İşbirliği Antlaşması) yürürlüğe girmiş, bu antlaşma ile ABD'nin Türkiye'ye yaptığı ekonomik yardımlar artmış ve Türkiye F-16 üretebilecek duruma gelmiştir [```5```](https://stratejikortak.com/2019/03/turkiyedeki-usler-ve-abd-ile-iliskisi.html).\n\nGünümüzde de İncirlik Hava Üssü gibi askeri üsler ve çeşitli anlaşmalar çerçevesinde savunma iş birliği devam etmektedir [```3```](https://www.haberanlik.com.tr/makale/22360411/hande-ortay/abd-ile-diplomatik-iliskiler-ve-savunma-isbirligi)[```5```](https://stratejikortak.com/2019/03/turkiyedeki-usler-ve-abd-ile-iliskisi.html)."},{"id":2,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-teknik-ozellikleri-neler-hangi-ulkelerde-var,1262626?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/f-35-savas-ucaginin-artilari-ve-eksileri-nelerdir-ucagin-teknik-ozellikleri-bolum-2-1554?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=maHxaCFGf-U?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44038289?size=16&stub=1"],"title":"F-35 savaş uçağının teknik özellikleri nelerdir?","markdown":"**F-35 savaş uçağının bazı teknik özellikleri**:\n* **Hız**: 1,6+ Mach (saatte yaklaşık 1.900 km) [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II)[```2```](https://t24.com.tr/haber/f-35-savas-ucaklari-teknik-ozellikleri-neler-hangi-ulkelerde-var,1262626).\n* **Menzil**:\n * F-35A: 2.200 km [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n * F-35B: 1.667 km [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n * F-35C: 2.593 km [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n* **Servis tavanı**: 60.000 ft (18.288 m) [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n* **Tırmanış değeri**: 40.000 fit/dak (200 m/sn) [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n* **Muharebe yarıçapı**:\n * F-35A: 1.081 km [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n * F-35B: 868 km [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n * F-35C: 1.138 km [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n* **Kaldırma fanıyla (STOVL) uçuş**: F-35 motoru üzerine Rolls-Royce kaldırma sistemi entegre edilmiştir [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n* **Güç/ağırlık oranı**:\n * F-35A: 0,89 [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n * F-35B: 0,92 [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n * F-35C: 0,81 [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II).\n* **Düşük görünürlük (stealth) özelliği**: Düşman sistemlerinin uçağı tespit etme ve izleme yeteneklerini geciktiren veya engelleyen kendini koruma ve radar karıştırma yeteneklerine sahiptir [```3```](https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/f-35-savas-ucaginin-artilari-ve-eksileri-nelerdir-ucagin-teknik-ozellikleri-bolum-2-1554).\n* **Çok rollü ve çok maksatlı savaş uçağı**: Veri toplama, veriyi analiz etme ve işlenmiş veriyi dost unsurlara aktarma yeteneğine sahiptir [```3```](https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/f-35-savas-ucaginin-artilari-ve-eksileri-nelerdir-ucagin-teknik-ozellikleri-bolum-2-1554).\n* **11 adet yük taşıma istasyonu**: Her üç varyantta da bulunur, ancak bazı istasyonlarda taşınabilen yükler farklılık gösterir [```3```](https://strasam.org/savunma/havacilik-ve-uzay-sanayii/f-35-savas-ucaginin-artilari-ve-eksileri-nelerdir-ucagin-teknik-ozellikleri-bolum-2-1554)."},{"id":3,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/f-35-ve-f-16-turkiyenin-envanterinde-hangi-savas-ucaklari-var-f-35-programindan-cikarilmasi-hava-kuvvetlerini-nasil-1884216?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.ekonomim.com/sektorler/savunma-sanayi/turkiyenin-envanterinde-hangi-savas-ucaklari-var-haberi-825831?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://politikaakademisi.org/2025/07/23/turkiyenin-f-35-programindan-cikarilmasi-ve-eurofighter-typhoona-yonelmesi-sureci/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://eksisozluk.com/turkiyenin-f-35-programindan-cikarilmasi--5984363%3fp=18?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://shiftdelete.net/turkiye-f-35-programindan-cikarildi?size=16&stub=1"],"title":"Türkiye'nin F-35 programından çıkarılma süreci nasıl gerçekleşti?","markdown":"**Türkiye'nin F-35 programından çıkarılma süreci şu şekilde gerçekleşti**:\n\n* **S-400 krizi**: Türkiye, 2017 yılında Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın aldı [```3```](https://politikaakademisi.org/2025/07/23/turkiyenin-f-35-programindan-cikarilmasi-ve-eurofighter-typhoona-yonelmesi-sureci/). Bu durum, özellikle ABD ve NATO tarafından \"sistem uyumsuzluğu\" ve \"gizli teknolojilere erişim riski\" gerekçesiyle eleştirildi [```3```](https://politikaakademisi.org/2025/07/23/turkiyenin-f-35-programindan-cikarilmasi-ve-eurofighter-typhoona-yonelmesi-sureci/).\n* **CAATSA yaptırımları**: ABD, 2019 yılında Hasımlarla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye'ye yaptırımlar uyguladı [```3```](https://politikaakademisi.org/2025/07/23/turkiyenin-f-35-programindan-cikarilmasi-ve-eurofighter-typhoona-yonelmesi-sureci/).\n* **Programdan çıkarılma**: ABD, Temmuz 2019'da Türkiye'nin F-35 programından resmi olarak çıkarıldığını açıkladı [```1```](https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/f-35-ve-f-16-turkiyenin-envanterinde-hangi-savas-ucaklari-var-f-35-programindan-cikarilmasi-hava-kuvvetlerini-nasil-1884216)[```5```](https://shiftdelete.net/turkiye-f-35-programindan-cikarildi).\n\nTürkiye, programdan çıkarıldığında 100 adet F-35A uçağı alımını taahhüt etmişti [```5```](https://shiftdelete.net/turkiye-f-35-programindan-cikarildi). Ancak program kapsamında üretilen uçaklar Türkiye'ye verilmedi ve Türkiye'den birçok firma tarafından üretilen 1000'den fazla parça başka tedarikçilerle değiştirildi [```5```](https://shiftdelete.net/turkiye-f-35-programindan-cikarildi)."}],"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://gs.yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1758813330057697-13552276455801588303-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-312-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"logNode":{"name":"news-yazeka","attrs":{"isRoot":true,"isRelatedQueries":true}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"related_queries"}}}}},"type":"newstr","subtype":"related_queries"},"3bpp5":{"state":{"snippets":[{"id":"383967_0","totalSources":37,"url":"/gundem/politics/bakan-uraloglu-denizcilikte-turkiye-artik-ilk-10-da-3839670","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001997ff66eed66c1622befd3892b20//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://www.taka61.net/images/haber/25092025112000_a8ee638b7a9a31a15d3d3bee940009d2.jpg"}},"logAttrs":{"id":"383967_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.ensonhaber.com/gundem/abdulkadir-uraloglu-turk-deniz-ticaret-filosu-ilk-10da","https://www.taka61.net/haber-bakan-uraloglundan-25-eylul-mesaji-mavi-vatanda-daha-guclu-denizcilik-48365.html","https://www.odatv.com/ekonomi/ticaret-filosu-devler-liginde-mavi-ekonomide-dev-adim-120116475","https://www.ensonhaber.com/gundem/abdulkadir-uraloglu-turk-deniz-ticaret-filosu-ilk-10da"],"summarizationTexts":["Abdulkadir Uraloğlu: Türk deniz ticaret filosu ilk 10'da","Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Dünya Denizcilik Günü’nde denizciliğin Türkiye’nin bereketi ve dünyaya açılan kapısı olduğunu vurgulayarak, “Mavi Vatan’da daha güvenli, çevreci ve güçlü bir denizcilik için gece gündüz çalışıyoruz” dedi.","Ülkemizde de dış ticaret taşımalarının yüzde 86’sı denizyoluyla yapılmaktadır.","Boğazlarımız sadece ülkemiz için değil Karadeniz ve Akdeniz ekonomik havzaları başta olmak üzere tüm dünya için stratejik bir su yolu ve geçiş koridorudur."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Abdulkadir Uraloğlu: Türk deniz ticaret filosu ilk 10'da","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.taka61.net/haber-bakan-uraloglundan-25-eylul-mesaji-mavi-vatanda-daha-guclu-denizcilik-48365.html","faviconSources":["https://www.taka61.net","https://www.odatv.com","https://www.ensonhaber.com"],"textParts":[{"text":"7 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"383879_0","totalSources":49,"url":"/gundem/politics/sosyal-medya-fenomeni-ozlem-altinok-oz-ve-esine-dava-3838790","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001998023af06e884c9988f1d43c424//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://www.olay.com.tr/wp-content/uploads/2025/09/tayyargil-n.jpg"}},"logAttrs":{"id":"383879_0","hasSummarization":true,"urls":["https://t24.com.tr/haber/sosyal-medya-fenomeni-ozlem-altinok-oz-ve-esine-dava-7-yila-kadar-hapisle-yargilanacaklar,1263491","https://www.olay.com.tr/fenomen-cift-icin-hapis-istemi-1510626","https://www.baskagazete.com/haber/sosyal-medya-fenomeni-ozlem-altinok-oz-ve-esine-dava-7-yila-kadar-hapis-198635.html","https://www.cagdaskocaeli.com.tr/haber/26396198/sosyal-medya-fenomeni-ozlem-altinok-oz-ve-ailesine-7-yila-kadar-hapis-istemi"],"summarizationTexts":["Sosyal medya fenomeni Özlem Altınok Öz ve eşine dava; 7 yıla kadar hapisle yargılanacaklar","Sosyal medyada “Tayyargil” olarak tanınan Özlem Altınok Öz ve eşi Tayyar Taylan Öz ile iş ortakları İbrahim Karaorhanlı’nın yedi yıla kadar hapsi istendi.","7 yıla kadar hapis İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı'nca hazırlanan iddianamede, kamuoyunda sosyal medya fenomeni olarak bilinen şahıslar hakkında, ilgi çekici paylaşımlar yoluyla yüksek sayıda takipçi edinerek sahte marka algısı oluşturdukları ve gerçek piyasada herhangi bir karşılığı olmayan düşük maliyetli ürünleri sahte marka algısıyla maskeleyip yüksek fiyattan satışa sundukları yönünde ihbarlar üzerine soruşturmaya başlandığı belirtildi.","İddianamede, Medelina şirketi üzerinden yapılan vergi incelemeleri sonucunda, kamunun yaklaşık 10 milyon TL zarara uğratıldığı ve 51 milyon TL’lik ceza kesildiği bilgisine yer verildi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Sosyal medya fenomeni Özlem Altınok Öz ve eşine dava; 7 yıla kadar hapisle yargılanacaklar","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.olay.com.tr/fenomen-cift-icin-hapis-istemi-1510626","faviconSources":["https://www.olay.com.tr","https://www.baskagazete.com","https://www.cagdaskocaeli.com.tr"],"textParts":[{"text":"6 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"383704_0","totalSources":36,"url":"/gundem/politics/kilicdaroglu-nun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari-3837040","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001997f973a031231530e7468550b3b//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://www.yenimesaj.com.tr/resimler/haberler/28/kilicdaroglunun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari-H1584640-11.webp"}},"logAttrs":{"id":"383704_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberler.com/3-sayfa/kilicdaroglu-nun-dava-surecinde-gorevsizlik-karari-19084340-haberi/","https://www.yenimesaj.com.tr/kilicdaroglunun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari-H1584640.htm","https://www.nefes.com.tr/kilicdaroglunun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari-65450","https://www.tunagazete.com/haber/26394645/kilicdaroglunun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari"],"summarizationTexts":["Kılıçdaroğlu'nun Dava Sürecinde Görevsizlik Kararı","Kılıçdaroğlu'nun hakaret davasında görevsizlik kararı CHP Eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun, 2017'de Enis Berberoğlu hakkında 25 yıl hapis cezası kararı veren mahkeme heyetine yönelik sözleri gerekçesiyle yargılandığı davada görevsizlik kararı verildi.","Mahkeme, dosyanın görevsizlik kararıyla İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine hükmetti.","CHP eski Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun, 14 Haziran 2017'de MİT tırlarının durdurulması olayına ilişkin davada yargılanan Enis Berberoğlu hakkında 25 yıl hapis cezası kararı veren İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin o dönem heyetine yönelik sözleri gerekçesiyle yargılanmasına devam edildi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Kılıçdaroğlu'nun Dava Sürecinde Görevsizlik Kararı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.yenimesaj.com.tr/kilicdaroglunun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari-H1584640.htm","faviconSources":["https://www.yenimesaj.com.tr","https://www.nefes.com.tr","https://www.tunagazete.com"],"textParts":[{"text":"8 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"382572_0","totalSources":61,"url":"/gundem/politics/ak-parti-sozcusu-celik-ten-chp-ye-sert-tepki-siyasi-misyoner-gibi-hareket-ediyorlar-3825720","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a000001997ad316927913060408ced09e56//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://image.hurimg.com/i/hurriyet/90/0x0/68d3a9c0de19472041f59806.jpg"}},"logAttrs":{"id":"382572_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ak-parti-sozcusu-celik-chp-ve-bazi-muhalefet-partileri-adina-konusanlar-siyasi-misyoner-gibi-hareket-ediyor-42959681","https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ak-parti-sozcusu-celik-chp-ve-bazi-muhalefet-partileri-adina-konusanlar-siyasi-misyoner-gibi-hareket-ediyor-42959681","https://www.sabah.com.tr/yasam/ak-parti-sozcusu-omer-celikten-chpye-sert-tepki-siyasi-misyonerler-7430681","https://www.milliyet.com.tr/gundem/ak-parti-sozcusu-omer-celik-chp-ve-bazi-muhalefet-partiler-siyasi-misyoner-gibi-hareket-ediyorlar-7451599"],"summarizationTexts":["AK Parti Sözcüsü Çelik: CHP ve bazı muhalefet partileri adına konuşanlar, 'siyasi misyoner' gibi hareket ediyor","AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:CHP ve bazı muhalefet partileri adına konuşanların Sayın Cumhurbaşkanımızı sürekli yabancı siyasetçileri esas alarak hedef almaları ibretlik bir durumdur.","Kuşkusuz bu sağlıksız ve siyasi olarak da son derece sakıncalı bir durum.","Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın insanlık ittifakının sesi, bölgesel ve küresel barışın en önde gelen siyasi liderlerinden biri olduğunu vurgulayan Çelik, “Kurulan her barış masasında ve diplomasi zemininde Cumhurbaşkanımızın dirayetli siyaseti uluslararası bir referans haline gelmiştir.” dedi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"AK Parti Sözcüsü Çelik: CHP ve bazı muhalefet partileri adına konuşanlar, 'siyasi misyoner' gibi hareket ediyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ak-parti-sozcusu-celik-chp-ve-bazi-muhalefet-partileri-adina-konusanlar-siyasi-misyoner-gibi-hareket-ediyor-42959681","faviconSources":["https://www.hurriyet.com.tr","https://www.sabah.com.tr","https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"381623_0","totalSources":129,"url":"/gundem/politics/belediyede-grev-sokaklarda-cop…-3816230","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019976950db43e0df8f6d534a819ee//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://sonmuhurcom.teimg.com/crop/1280x720/sonmuhur-com/uploads/2025/09/karsiyaka-cop-2.jpg"}},"logAttrs":{"id":"381623_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.aksiyon.com.tr/izmir-karsiyaka-da-cop-toplama-aksadi-vatandaslardan-koku-ve-hijyen-tepkisi-196495","https://www.sonmuhur.com/izmirin-en-islek-ilcesinde-cop-yiginlari","https://www.aksiyon.com.tr/izmir-karsiyaka-da-cop-toplama-aksadi-vatandaslardan-koku-ve-hijyen-tepkisi-196495","https://www.haberler.com/guncel/karsiyaka-da-cop-sorunu-protesto-ediliyor-19078390-haberi/"],"summarizationTexts":["İzmir Karşıyaka’da çöp toplama aksadı: Vatandaşlardan koku ve hijyen tepkisi","İzmir’in Karşıyaka ilçesinde çöp toplanmaması nedeniyle oluşan kirlilik ve kötü koku, vatandaşların tepkisine yol açtı.","Sorunun belirginleşmesine neden olan gelişme, Karşıyaka Belediyesi iştiraki şirketlerde çalışan ve Genel-İş Sendikası 10 No'lu Şubesi'ne bağlı yaklaşık 1800 işçinin dün başlattığı iş bırakma eylemi oldu.","Esnaf İsmail Karataş gazetecilere, Karşıyaka'da uzun zamandır çöp sorunu yaşandığını belirtti."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"İzmir Karşıyaka’da çöp toplama aksadı: Vatandaşlardan koku ve hijyen tepkisi","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.sonmuhur.com/izmirin-en-islek-ilcesinde-cop-yiginlari","faviconSources":["https://www.sonmuhur.com","https://www.aksiyon.com.tr","https://www.haberler.com"],"textParts":[{"text":"23 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":true}],"snippetParams":{"isRetina":false,"posterSizes":{"width":156,"height":100},"titleProps":{"size":"s"}},"title":"Siyaset sicak gelişmeler","maxPageNumber":2,"ajaxUrl":"/hikaye/result/get_category_stories?story_category=politics","layout":"column","extendFirstItem":false,"disabledAjax":false,"logNode":{"name":"news-top-stories-right","attrs":{"isRoot":true,"isRightColumnStories":true,"category":"politics","location":"gundem/politics/kill-switch-yuklu-f-35-leri-mi-alacagiz-3797710","storiesUrls":["/gundem/politics/bakan-uraloglu-denizcilikte-turkiye-artik-ilk-10-da-3839670","/gundem/politics/sosyal-medya-fenomeni-ozlem-altinok-oz-ve-esine-dava-3838790","/gundem/politics/kilicdaroglu-nun-hakaret-davasinda-gorevsizlik-karari-3837040","/gundem/politics/ak-parti-sozcusu-celik-ten-chp-ye-sert-tepki-siyasi-misyoner-gibi-hareket-ediyorlar-3825720","/gundem/politics/belediyede-grev-sokaklarda-cop…-3816230"]}},"nextId":"383379_0","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"additional_news"}}}}},"type":"newstr","subtype":"additional_news"},"3bpp6":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"3bppw07-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"footer"}}}}},"type":"portal","subtype":"footer"}}