Çayönü Tepesi’nde yeni arkeolojik keşif: Neolitik ve Tunç Çağı döneme ait 8 mezar bulundu
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen Çayönü Tepesi kazılarında, 8 yeni mezar gün yüzüne çıkarıldı.
Ergani’de 12 bin yıllık olduğu bilinen, ilk tarımsal faaliyetlerin başladığı yerlerden biri olarak kabul edilen ve neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Tepesi’nde 2025 yılı kazı çalışmaları devam ediyor.
Mezarlar içerisinde ölü hediyesi olarak bırakılmış dokuz tüm kap bulunmuş; ayrıca mezarların çevresinde, mimari olarak mezarları taklit eden ve sembolik anlam taşıyan iki ‘hediye çukuru’ tespit edilmiştir.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, kazı çalışmaları sonucunda tespit edilen mezarlardan birinin Neolitik Döneme, yedisinin ise İlk Tunç Çağı tarihlerine ait olduğunu belirtti.
9.500 yıllık kamusal yapı: Toplantı, ortak etkinlikler veya ritüel amaçlı kullanılmış olabilir 345.
Ayrıca, nabit bakır ve malahit işlenerek delgi, iğne ve tel parçaları üretilmiştir; bu, insanlık tarihinde bilinen en eski maden buluntularıdır 1.
5 kaynak
Neolitik dönemde ölü gömme gelenekleri nasıldı?
Neolitik dönemde ölü gömme gelenekleri şu şekilde özetlenebilir:
Yerleşim içi gömüler (intramural)123. Ölüler, yerleşim içindeki ev tabanlarının altına veya duvar yanlarına açılan çukurlara hocker pozisyonunda gömülürdü 123.
Kafatası kültü123. Kafatasları, gövdeden ayrılarak özel bir şekilde gömülür veya mask haline getirilerek boyanırdı 123.
Ölü hediyeleri12. İskeletlerin yanında boncuk, kumaş parçaları, çakmak taşı ve obsidiyen aletler gibi hediyeler bulunurdu 12.
Kremasyon (ceset yakma)45. Özellikle Orta ve Batı Anadolu'da, ruhun kötülüklerden arınması ve huzura kavuşması inancıyla yakma geleneği vardı 4.
Bu gelenekler, farklı Neolitik dönem toplumlarında çeşitlilik gösterebilirdi 23.
5 kaynak
Doç. Dr. Savaş Sarıaltun'un çalışmaları nelerdir?
Doç. Dr. Savaş Sarıaltun'un bazı çalışmaları:
Çayönü Tepesi Kazıları: 2025 yılında Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki Çayönü Tepesi'nde yürütülen kazılarda, biri Neolitik döneme, yedisi İlk Tunç Çağı'na ait 8 mezar bulundu 124.
Akademik Makaleler: "International Journal of Environment and Geoinformatics", "Geographies, Planning & Tourism StudioS" ve "Türk Coğrafya Dergisi" gibi hakemli dergilerde makaleleri yayımlanmıştır 3.
Diğer Çalışmalar: "Kıyı Eoliniti olarak Dana Adası'nın Jeolojik Mirası" ve "Kuzey Mezopotamya'da Bir Halaf Yerleşmesi: Kerküşti Höyük" gibi projelerde yer almıştır 5.
5 kaynak
Çayönü Tepesi neden dünya uygarlık tarihine ışık tutuyor?
Çayönü Tepesi'nin dünya uygarlık tarihine ışık tutmasının bazı nedenleri:
Yerleşik yaşama geçiş: Göçebelikten yerleşik yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan üreticiliğe geçilip tarıma ilk başlanılan yerler arasında bulunması 15.
İlk madencilik: Bakırın ilk kez bu bölgede, boncuk ve takı yapımında kullanılması 5.
Toplumsal yapı: 9.500 yıl öncesine ait kamusal yapının ortaya çıkarılması, Neolitik Çağ'ın toplumsal düzenine ışık tutması 3.
Uzun süreli yerleşim: Özellikle kuzey Mezopotamya'da bu kadar uzun süreli bir yerleşim yerinin bulunmaması 5.
Farklı mezar uygulamaları: Farklı mezar ritüellerinin gözlemlenebilmesi 5.
5 kaynak
İlk Tunç Çağı'nda ritüel uygulamaları nelerdi?
İlk Tunç Çağı'ndaki ritüel uygulamalarından bazıları şunlardır:
Ölü gömme ritüelleri134. Ölü yemeği artığı olarak hayvan kemikleri kullanılmış, özellikle geyik gibi hayvanlar bebek ve çocuk mezarlarında sıkça tercih edilmiştir 134.
Adak çukurları25. Bu çukurlar, kamu ritüel faaliyetleri kapsamında kullanılmış ve uzak bölgelerle etkileşimi yansıtan bir sosyo-kültürel ve ritüel dinamik olarak değerlendirilmiştir 25.
Yeniden doğuş inancı1. Balıkların ölü ritüellerinde kullanımı, yeniden doğuş inancıyla ilişkilendirilmiştir 1.
Bu ritüel uygulamaları, Anadolu ve Kuzey Suriye'deki benzer arkeolojik alanlarda da gözlemlenmiştir 34.
{"5tu60":{"state":{"logoProps":{"url":"https://gs.yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://gs.yandex.com.tr/gundem/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"agenda","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/yaozet/","title":"YaÖzet","id":"summary"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"news","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-news"},"retpath":"https%3A%2F%2Fgs.yandex.com.tr%2Fgundem%2Fscience%2Fbinlerce-yillik-sir-gun-yuzune-cikarildi-cayonu-nde-neolitik-ve-tunc-cagina-uzanan-yeni-kesif-3920240%3Flr%3D213%26ncrnd%3D45039","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Gündem içinde","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"news_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://gs.yandex.com.tr/gundem/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"4687207271759442365","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1759442365970505-6328784053268720727-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-228-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w01-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"header"}}}}},"type":"portal","subtype":"header"},"5tu61":{"state":{"links":[{"id":"gundem","title":"Ana Sayfa","url":"https://yandex.com.tr/gundem","target":"_self"},{"id":"sports","title":"Spor","url":"https://yandex.com.tr/sports/","target":"_self"},{"id":"turkey","title":"Türkiye","url":"https://yandex.com.tr/gundem/turkey","target":"_self"},{"id":"world","title":"Dünya","url":"https://yandex.com.tr/gundem/world","target":"_self"},{"id":"politics","title":"Siyaset","url":"https://yandex.com.tr/gundem/politics","target":"_self"},{"id":"incidents","title":"Günün içinden","url":"https://yandex.com.tr/gundem/incidents","target":"_self"},{"id":"business","title":"İş","url":"https://yandex.com.tr/gundem/business","target":"_self"},{"id":"science","title":"Bilim","url":"https://yandex.com.tr/gundem/science","target":"_self"},{"id":"entertainment","title":"Eğlenceler","url":"https://yandex.com.tr/gundem/entertainment","target":"_self"}],"activeLinkId":"science","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w02-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"newstr","subtype":"header-categories"},"5tu62":{"state":{"title":"Çayönü Tepesi’nde yeni arkeolojik keşif: Neolitik ve Tunç Çağı döneme ait 8 mezar bulundu","breadcrumbs":[{"text":"Gündem","url":"/gundem/"},{"text":"Bilim","url":"/gundem/science"}],"isLoggedIn":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"Gundem вертикаль: Сюжеты","title":"Sonuçlarda yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Faydasız, kalitesiz içerik"},{"value":"Medya içeriği hikaye ile uyuşmuyor"},{"value":"Faydasız medya içeriği"},{"value":"Kalitesiz, bilgilendirici özelliği eksik hikaye başlığı"},{"value":"Şok edici, rahatsız edici içerik"},{"value":"Hikayede birden fazla olay konu ediliyor"},{"value":"Siteye erişilemiyor"},{"value":"Hikayede 18+ içerik konu ediliyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"useNativeShare":false,"hasShareButton":true,"badge":{"textParts":[{"datetime":"2025-10-01T19:14:00+03:00","text":"01 Ekim 2025, 19:14 TSİ"}]},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w03-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"page_header"}}}}},"type":"newstr","subtype":"page_header"},"5tu63":{"state":{"storyId":"392024_0","isLoggedIn":false,"mainStory":{"id":"392024_0","otherSources":0,"totalSources":5,"header":{"url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","text":"Çayönü Tepesi’nde yeni arkeolojik keşif: Neolitik ve Tunç Çağı döneme ait 8 mezar bulundu","badge":{"url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","faviconSources":["https://www.karar.com"],"textParts":[{"text":"karar.com","bold":true},{"text":"4 saat önce"}],"divider":false}},"logAttrs":{"id":"392024_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","https://www.haberturk.com/diyarbakir-haberleri/39280895-diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi"],"summarizationTexts":["Çayönü Tepesi’nde yeni arkeolojik keşif: Neolitik ve Tunç Çağı döneme ait 8 mezar bulundu","Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen Çayönü Tepesi kazılarında, 8 yeni mezar gün yüzüne çıkarıldı.","Söz konusu mezarların, dönemin inanç sistemi, ölü gömme gelenekleri ve toplumsal yapısına ilişkin önemli bilimsel veriler sunduğu belirtildi.","Ergani’de 12 bin yıllık olduğu bilinen, ilk tarımsal faaliyetlerin başladığı yerlerden biri olarak kabul edilen ve neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Tepesi’nde 2025 yılı kazı çalışmaları devam ediyor.","Mezarlar içerisinde ölü hediyesi olarak bırakılmış dokuz tüm kap bulunmuş; ayrıca mezarların çevresinde, mimari olarak mezarları taklit eden ve sembolik anlam taşıyan iki ‘hediye çukuru’ tespit edilmiştir.","Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, kazı çalışmaları sonucunda tespit edilen mezarlardan birinin Neolitik Döneme, yedisinin ise İlk Tunç Çağı tarihlerine ait olduğunu belirtti."],"newsFreshness":[true,true,true,true,true]},"items":[{"type":"carousel","items":[{"id":"7278879519575189048_2","url":"https://www.internethaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-2414301h.htm","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a00000199a6319c79f84c978f52fe892c99//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.internethaber.com/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/10/02/cayonu-yqzo_cover.jpg"},"badge":{"url":"https://www.internethaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-2414301h.htm","faviconSources":["https://www.internethaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"15590162555171017136_2","url":"https://www.bursadabugun.com/haber/cayonu-tepesi-nde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-1849385.html","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a00000199a5de5cb6ea8a654154269f9df5//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://images.bursadabugun.com/haber/2025/10/02/1849385-cayonu-tepesi-nde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-68deaf4089ddf.jpg"},"badge":{"url":"https://www.bursadabugun.com/haber/cayonu-tepesi-nde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-1849385.html","faviconSources":["https://www.bursadabugun.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"2545315967599704825_2","url":"https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199a0b3f29dead51df526bfcf9451//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.milimaj.com/i/milliyet/75/0x0/68dd5bf1de7b8a5d209ad586.jpg"},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"11139933875171880347_2","url":"https://www.milliyet.com.tr/gundem/diyarbakirda-gizemli-bulus-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456372","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199a0a7d4e7cc9074729dcde0e33a//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.milimaj.com/i/milliyet/75/0x0/68dd591ade7b8a5d209ad56a.jpg"},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/gundem/diyarbakirda-gizemli-bulus-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456372","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"10141972312573926540_2","url":"https://dogruhaber.com.tr/8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199a638edbc1572d2d78cd012f522//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://dogruhabercomtr.teimg.com/crop/1280x720/dogruhaber-com-tr/uploads/2025/10/9-6.jpg"},"badge":{"url":"https://dogruhaber.com.tr/8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","faviconSources":["https://dogruhaber.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"13326438731530288542_2","url":"https://www.besniguncel.com/diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199a1c7109dd6f8b96c364e8438cc//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://besniguncelcom.teimg.com/crop/1280x720/besniguncel-com/uploads/2025/10/diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi.jpg"},"badge":{"url":"https://www.besniguncel.com/diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","faviconSources":["https://www.besniguncel.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"10652228587624193345_2","url":"https://www.tigrishaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-bulundu-138660h.htm","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199a3ffd076a46ef9b08a2683769b//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://www.tigrishaber.com/d/news/178671.jpg"},"badge":{"url":"https://www.tigrishaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-bulundu-138660h.htm","faviconSources":["https://www.tigrishaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"7681973108248975793_2","url":"https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199a3b2f21cfc0e6b2c79abf74d39//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://haberton.com/wp-content/uploads/2025/10/12-BIN-YILLIK-CAYONU-TEPESINDE-8-MEZAR-_942314_279852.jpg"},"badge":{"url":"https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","faviconSources":["https://haberton.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"16293715067778942281_2","url":"https://www.haber365.com/diyarbakir-da-neolitik-ve-ilk-tunc-cagi-mezarliklari-kesfedildi-h338906","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a00000199a1c39297eb78000929e3f40e15//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.cdn.haber365.com/uploads/images/news/diyarbakirda-neolitik-ve-ilk-tunc-cagi-mezarliklari-kesfedildi-803.jpg"},"badge":{"url":"https://www.haber365.com/diyarbakir-da-neolitik-ve-ilk-tunc-cagi-mezarliklari-kesfedildi-h338906","faviconSources":["https://www.haber365.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"1617277481452300184_2","url":"https://www.bismilhaber.com.tr/diyarbakirda-kazi-calismalarinda-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199a07f1aa439425133438b541fe3//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://bismilhabercomtr.teimg.com/crop/1280x720/bismilhaber-com-tr/uploads/2025/10/diyarbakirda-kazi-calismalarinda-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi.jpg"},"badge":{"url":"https://www.bismilhaber.com.tr/diyarbakirda-kazi-calismalarinda-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","faviconSources":["https://www.bismilhaber.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}}]},{"type":"text","url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","text":{"text":"Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen Çayönü Tepesi kazılarında, 8 yeni mezar gün yüzüne çıkarıldı.","badge":{"url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","textParts":[{"text":"1","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"4 saat önce"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen Çayönü Tepesi kazılarında, 8 yeni mezar gün yüzüne çıkarıldı."}}},{"type":"text","id":"9383064537782374447","url":"https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","text":{"text":"Söz konusu mezarların, dönemin inanç sistemi, ölü gömme gelenekleri ve toplumsal yapısına ilişkin önemli bilimsel veriler sunduğu belirtildi.","badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","textParts":[{"text":"2","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Söz konusu mezarların, dönemin inanç sistemi, ölü gömme gelenekleri ve toplumsal yapısına ilişkin önemli bilimsel veriler sunduğu belirtildi."}}},{"type":"text","url":"https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","text":{"text":"Ergani’de 12 bin yıllık olduğu bilinen, ilk tarımsal faaliyetlerin başladığı yerlerden biri olarak kabul edilen ve neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Tepesi’nde 2025 yılı kazı çalışmaları devam ediyor.","badge":{"url":"https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","textParts":[{"text":"3","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"15 saat önce"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Ergani’de 12 bin yıllık olduğu bilinen, ilk tarımsal faaliyetlerin başladığı yerlerden biri olarak kabul edilen ve neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Tepesi’nde 2025 yılı kazı çalışmaları devam ediyor."}}},{"type":"text","url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","text":{"text":"Mezarlar içerisinde ölü hediyesi olarak bırakılmış dokuz tüm kap bulunmuş; ayrıca mezarların çevresinde, mimari olarak mezarları taklit eden ve sembolik anlam taşıyan iki ‘hediye çukuru’ tespit edilmiştir.","badge":{"url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","textParts":[{"text":"4","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"4 saat önce"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Mezarlar içerisinde ölü hediyesi olarak bırakılmış dokuz tüm kap bulunmuş; ayrıca mezarların çevresinde, mimari olarak mezarları taklit eden ve sembolik anlam taşıyan iki ‘hediye çukuru’ tespit edilmiştir."}}},{"type":"text","url":"https://www.haberturk.com/diyarbakir-haberleri/39280895-diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","text":{"text":"Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, kazı çalışmaları sonucunda tespit edilen mezarlardan birinin Neolitik Döneme, yedisinin ise İlk Tunç Çağı tarihlerine ait olduğunu belirtti.","badge":{"url":"https://www.haberturk.com/diyarbakir-haberleri/39280895-diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","textParts":[{"text":"5","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, kazı çalışmaları sonucunda tespit edilen mezarlardan birinin Neolitik Döneme, yedisinin ise İlk Tunç Çağı tarihlerine ait olduğunu belirtti."}}}]},"sources":[{"url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","displayName":"karar.com"},{"url":"https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","displayName":"milliyet.com.tr"},{"url":"https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","displayName":"haberton.com"},{"url":"https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","displayName":"karar.com"},{"url":"https://www.haberturk.com/diyarbakir-haberleri/39280895-diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","displayName":"haberturk.com"}],"otherNewsProps":{"layout":"multicolumn","title":"Diğer konular","items":[{"id":"4085994971042579604","url":"https://www.internethaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-2414301h.htm","target":"_blank","title":{"text":"Çayönü Tepesi'nde 8 mezar gün yüzüne çıkarıldı","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"4085994971042579604","hasSummarization":false,"url":"https://www.internethaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-2414301h.htm","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.internethaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-2414301h.htm","faviconSources":["https://www.internethaber.com"],"textParts":[{"text":"internethaber.com","bold":true},{"text":"3 saat önce"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"},{"id":"12543113223625586420","url":"https://www.hurriyet.com.tr/gundem/tarihi-kesif-kazilarda-8-mezar-bulundu-42968621","target":"_blank","title":{"text":"Tarihi keşif, kazılarda 8 mezar bulundu","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"12543113223625586420","hasSummarization":false,"url":"https://www.hurriyet.com.tr/gundem/tarihi-kesif-kazilarda-8-mezar-bulundu-42968621","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.hurriyet.com.tr/gundem/tarihi-kesif-kazilarda-8-mezar-bulundu-42968621","faviconSources":["https://www.hurriyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"hurriyet.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"}]},"nextId":"8011103754658245786_2","snippetOptions":{"forceOrientation":"vertical","isRetina":false,"titleProps":{"lines":2}},"baseVisibleOtherSources":2,"relatedTopics":[{"id":"1429761928510251130_0","title":"Diyarbakır","url":"/gundem/topic/diyarbakir-14297619285102511300","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"1429761928510251130_0","url":"gundem/topic/diyarbakir-14297619285102511300"}}},{"id":"5543664521244998285_0","title":"Arkeolojik Kesif","url":"/gundem/topic/arkeolojik-kesif-55436645212449982850","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"5543664521244998285_0","url":"gundem/topic/arkeolojik-kesif-55436645212449982850"}}}],"isHermione":false,"socialPosts":[],"disabledAjax":false,"logAttrs":{"isRoot":true,"isStory":true,"id":"392024_0","hasVideo":false,"hasSearchVideoLink":false,"hasSearchBroadcastLink":false,"hasSearchSeriesLink":false,"hasTwitterPosts":false,"hasSummarization":true,"hasRelatedTopics":true,"location":"gundem/science/binlerce-yillik-sir-gun-yuzune-cikarildi-cayonu-nde-neolitik-ve-tunc-cagina-uzanan-yeni-kesif-3920240","newsUrls":["https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","https://www.milliyet.com.tr/galeri/diyarbakirda-12-bin-yillik-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-7456375","https://haberton.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi/","https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/cayonu-tepesinde-yeni-arkeolojik-kesif-neolitik-ve-tunc-cagi-1996198","https://www.haberturk.com/diyarbakir-haberleri/39280895-diyarbakirda-cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi","https://www.internethaber.com/cayonu-tepesinde-8-mezar-gun-yuzune-cikarildi-2414301h.htm","https://www.hurriyet.com.tr/gundem/tarihi-kesif-kazilarda-8-mezar-bulundu-42968621"],"videoUrls":[],"topicUrls":["/gundem/topic/diyarbakir-14297619285102511300","/gundem/topic/arkeolojik-kesif-55436645212449982850"]},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w04-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"story_summarization"}}}}},"type":"newstr","subtype":"story_summarization"},"5tu64":{"state":{"answers":[{"id":0,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ay%C3%B6n%C3%BC?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.yeniyolgazetesi.com/haber/cayonu-tepesi-kazilarinda-60-yildir-bilinmezliklerin-ortaya-cikartilmasi-icin-arkeolojik-calismalar-yeni-donemde-de-yurutuluyor?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://yandex.com.tr/gundem/science/cayonu-tepesi-nde-yaklasik-9-bin-500-yillik-kamusal-yapi-bulundu-3633180?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.memurlar.net/haber/1145533/cayonu-tepesi-nde-uygarlik-tarihini-degistiren-kesif.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.arkeolojikhaber.com/haber-diyarbakir-cayonunde-ortaya-cikan-yapi-neolitik-toplumun-kolektif-kulturunu-aydinlatiyor-42504/?size=16&stub=1"],"title":"Çayönü Tepesi'nde hangi arkeolojik bulgular ortaya çıkarıldı?","markdown":"**Çayönü Tepesi'nde ortaya çıkarılan bazı arkeolojik bulgular**:\n\n* **Çanak Çömleksiz Neolitik A evresi**: Yerleşik avcı-toplayıcı topluluk, yuvarlak kulübeler ve ızgara planlı konutlar [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ay%C3%B6n%C3%BC).\n* **Kafataslı Yapı**: Dünyanın ilk mezarlık yapılarından biri [```2```](https://www.yeniyolgazetesi.com/haber/cayonu-tepesi-kazilarinda-60-yildir-bilinmezliklerin-ortaya-cikartilmasi-icin-arkeolojik-calismalar-yeni-donemde-de-yurutuluyor).\n* **Terrazzo Yapısı**: Mozaikli yapı [```2```](https://www.yeniyolgazetesi.com/haber/cayonu-tepesi-kazilarinda-60-yildir-bilinmezliklerin-ortaya-cikartilmasi-icin-arkeolojik-calismalar-yeni-donemde-de-yurutuluyor)[```5```](https://www.arkeolojikhaber.com/haber-diyarbakir-cayonunde-ortaya-cikan-yapi-neolitik-toplumun-kolektif-kulturunu-aydinlatiyor-42504/).\n* **9.500 yıllık kamusal yapı**: Toplantı, ortak etkinlikler veya ritüel amaçlı kullanılmış olabilir [```3```](https://yandex.com.tr/gundem/science/cayonu-tepesi-nde-yaklasik-9-bin-500-yillik-kamusal-yapi-bulundu-3633180)[```4```](https://www.memurlar.net/haber/1145533/cayonu-tepesi-nde-uygarlik-tarihini-degistiren-kesif.html)[```5```](https://www.arkeolojikhaber.com/haber-diyarbakir-cayonunde-ortaya-cikan-yapi-neolitik-toplumun-kolektif-kulturunu-aydinlatiyor-42504/).\n\nAyrıca, nabit bakır ve malahit işlenerek delgi, iğne ve tel parçaları üretilmiştir; bu, insanlık tarihinde bilinen en eski maden buluntularıdır [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ay%C3%B6n%C3%BC)."},{"id":1,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.researchgate.net/publication/336217414_MERKEZI_BEREKETLI_HILAL_BOLGESI'NDE_SERAMIK_ONCESI_NEOLITIK_DONEM_OLU_GOMME_GELENEKLERI_ISIGINDA_DONEMIN_SOSYAL_YAPISI_HAKKINDA_BIR_DEGERLENDIRME?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/kasim.oyarcin/135174/5.%20hafta.pdf?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubaar/issue/92484/1723090?size=16&stub=1"],"title":"Neolitik dönemde ölü gömme gelenekleri nasıldı?","markdown":"**Neolitik dönemde ölü gömme gelenekleri** şu şekilde özetlenebilir:\n\n* **Yerleşim içi gömüler (intramural)** [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103)[```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/336217414_MERKEZI_BEREKETLI_HILAL_BOLGESI'NDE_SERAMIK_ONCESI_NEOLITIK_DONEM_OLU_GOMME_GELENEKLERI_ISIGINDA_DONEMIN_SOSYAL_YAPISI_HAKKINDA_BIR_DEGERLENDIRME). Ölüler, yerleşim içindeki ev tabanlarının altına veya duvar yanlarına açılan çukurlara hocker pozisyonunda gömülürdü [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103)[```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/336217414_MERKEZI_BEREKETLI_HILAL_BOLGESI'NDE_SERAMIK_ONCESI_NEOLITIK_DONEM_OLU_GOMME_GELENEKLERI_ISIGINDA_DONEMIN_SOSYAL_YAPISI_HAKKINDA_BIR_DEGERLENDIRME).\n* **Kafatası kültü** [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103)[```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/336217414_MERKEZI_BEREKETLI_HILAL_BOLGESI'NDE_SERAMIK_ONCESI_NEOLITIK_DONEM_OLU_GOMME_GELENEKLERI_ISIGINDA_DONEMIN_SOSYAL_YAPISI_HAKKINDA_BIR_DEGERLENDIRME). Kafatasları, gövdeden ayrılarak özel bir şekilde gömülür veya mask haline getirilerek boyanırdı [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103)[```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/336217414_MERKEZI_BEREKETLI_HILAL_BOLGESI'NDE_SERAMIK_ONCESI_NEOLITIK_DONEM_OLU_GOMME_GELENEKLERI_ISIGINDA_DONEMIN_SOSYAL_YAPISI_HAKKINDA_BIR_DEGERLENDIRME).\n* **Ölü hediyeleri** [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103)[```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0). İskeletlerin yanında boncuk, kumaş parçaları, çakmak taşı ve obsidiyen aletler gibi hediyeler bulunurdu [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/anadolu-da-olu-gomme-rituelleri-9103)[```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0).\n* **Kremasyon (ceset yakma)** [```4```](https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/kasim.oyarcin/135174/5.%20hafta.pdf)[```5```](https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubaar/issue/92484/1723090). Özellikle Orta ve Batı Anadolu'da, ruhun kötülüklerden arınması ve huzura kavuşması inancıyla yakma geleneği vardı [```4```](https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/kasim.oyarcin/135174/5.%20hafta.pdf).\n\nBu gelenekler, farklı Neolitik dönem toplumlarında çeşitlilik gösterebilirdi [```2```](https://www.academia.edu/32370208/BATI_VE_ORTA_ANADOLU_NEOL%C4%B0T%C4%B0K_%C3%87A%C4%9E_%C3%96L%C3%9C_G%C3%96MME_GELENEKLER%C4%B0)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/336217414_MERKEZI_BEREKETLI_HILAL_BOLGESI'NDE_SERAMIK_ONCESI_NEOLITIK_DONEM_OLU_GOMME_GELENEKLERI_ISIGINDA_DONEMIN_SOSYAL_YAPISI_HAKKINDA_BIR_DEGERLENDIRME)."},{"id":2,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.yenicaggazetesi.com.tr/cayonu-tepesinde-tarihe-isik-tutacak-kesif-8-mezar-ortaya-cikti-neolitik-ve-tunc-958949h.htm?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.caninsesi.com.tr/foto/26475127/cayonu-tepesi-2025-kazilari-8-mezar?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://avesis.comu.edu.tr/savas.sar%C4%B1altun/yayinlar?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://halktv.com.tr/gundem/kazmayi-vurdukca-tarih-fiskiriyor-12-bin-yillik-tarihi-alanda-8-yeni-kesif-gun-976434h?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://scholar.google.com.tr/citations%3fuser=LVSINMgAAAAJ&hl=tr?size=16&stub=1"],"title":"Doç. Dr. Savaş Sarıaltun'un çalışmaları nelerdir?","markdown":"**Doç. Dr. Savaş Sarıaltun'un bazı çalışmaları**:\n\n* **Çayönü Tepesi Kazıları**: 2025 yılında Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki Çayönü Tepesi'nde yürütülen kazılarda, biri Neolitik döneme, yedisi İlk Tunç Çağı'na ait 8 mezar bulundu [```1```](https://www.yenicaggazetesi.com.tr/cayonu-tepesinde-tarihe-isik-tutacak-kesif-8-mezar-ortaya-cikti-neolitik-ve-tunc-958949h.htm)[```2```](https://www.caninsesi.com.tr/foto/26475127/cayonu-tepesi-2025-kazilari-8-mezar)[```4```](https://halktv.com.tr/gundem/kazmayi-vurdukca-tarih-fiskiriyor-12-bin-yillik-tarihi-alanda-8-yeni-kesif-gun-976434h).\n* **Akademik Makaleler**: \"International Journal of Environment and Geoinformatics\", \"Geographies, Planning & Tourism StudioS\" ve \"Türk Coğrafya Dergisi\" gibi hakemli dergilerde makaleleri yayımlanmıştır [```3```](https://avesis.comu.edu.tr/savas.sar%C4%B1altun/yayinlar).\n* **Diğer Çalışmalar**: \"Kıyı Eoliniti olarak Dana Adası'nın Jeolojik Mirası\" ve \"Kuzey Mezopotamya'da Bir Halaf Yerleşmesi: Kerküşti Höyük\" gibi projelerde yer almıştır [```5```](https://scholar.google.com.tr/citations?user=LVSINMgAAAAJ&hl=tr)."},{"id":3,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aa.com.tr/tr/dosya-haber/kazdikca-12-bin-yillik-yasamin-izlerine-ulasilan-tepe-cayonu/3367050?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=Z_LkxJtIL9g?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.samsunhaberajansi.com/haber-dunya-tarihini-yeniden-yazdiracak-bulus-cayonunden-9500-yillik-mesaj-27483.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.tgrthaber.com/kultur-sanat/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutacak-kesif-diyarbakirda-gun-yuzune-cikarildi-tam-11-b-3251695?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.vanpostasigazetesi.com/haber/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutan-hoyuk-cayonu-104359.html?size=16&stub=1"],"title":"Çayönü Tepesi neden dünya uygarlık tarihine ışık tutuyor?","markdown":"**Çayönü Tepesi'nin dünya uygarlık tarihine ışık tutmasının bazı nedenleri**:\n\n* **Yerleşik yaşama geçiş**: Göçebelikten yerleşik yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan üreticiliğe geçilip tarıma ilk başlanılan yerler arasında bulunması [```1```](https://www.aa.com.tr/tr/dosya-haber/kazdikca-12-bin-yillik-yasamin-izlerine-ulasilan-tepe-cayonu/3367050)[```5```](https://www.vanpostasigazetesi.com/haber/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutan-hoyuk-cayonu-104359.html).\n* **İlk madencilik**: Bakırın ilk kez bu bölgede, boncuk ve takı yapımında kullanılması [```5```](https://www.vanpostasigazetesi.com/haber/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutan-hoyuk-cayonu-104359.html).\n* **Toplumsal yapı**: 9.500 yıl öncesine ait kamusal yapının ortaya çıkarılması, Neolitik Çağ'ın toplumsal düzenine ışık tutması [```3```](https://www.samsunhaberajansi.com/haber-dunya-tarihini-yeniden-yazdiracak-bulus-cayonunden-9500-yillik-mesaj-27483.html).\n* **Uzun süreli yerleşim**: Özellikle kuzey Mezopotamya'da bu kadar uzun süreli bir yerleşim yerinin bulunmaması [```5```](https://www.vanpostasigazetesi.com/haber/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutan-hoyuk-cayonu-104359.html).\n* **Farklı mezar uygulamaları**: Farklı mezar ritüellerinin gözlemlenebilmesi [```5```](https://www.vanpostasigazetesi.com/haber/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutan-hoyuk-cayonu-104359.html)."},{"id":4,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/634557?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.academia.edu/31781938/ANADOLUDA_ILK_TUNC_CAGI_SONUNDA_GELENEKSEL_BIR_RITUEL_UYGULAMASI?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.researchgate.net/publication/331089452_Tatika_Erken_Tunc_Cagi_I-II_Rituel_Uygulamalarinin_Zooarkeolojik_Acidan_Degerlendirmesi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.acarindex.com/gaziantep-universitesi-sosyal-bilimler-dergisi/tatika-erken-tunc-cagi-i-ii-rituel-uygulamalarinin-zooarkeolojik-acidan-degerlendirmesi-87166?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/yerbilimleri.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/anatolia/issue/47616/601586?size=16&stub=1"],"title":"İlk Tunç Çağı'nda ritüel uygulamaları nelerdi?","markdown":"**İlk Tunç Çağı'ndaki ritüel uygulamalarından bazıları şunlardır:**\n\n* **Ölü gömme ritüelleri** [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/634557)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/331089452_Tatika_Erken_Tunc_Cagi_I-II_Rituel_Uygulamalarinin_Zooarkeolojik_Acidan_Degerlendirmesi)[```4```](https://www.acarindex.com/gaziantep-universitesi-sosyal-bilimler-dergisi/tatika-erken-tunc-cagi-i-ii-rituel-uygulamalarinin-zooarkeolojik-acidan-degerlendirmesi-87166). Ölü yemeği artığı olarak hayvan kemikleri kullanılmış, özellikle geyik gibi hayvanlar bebek ve çocuk mezarlarında sıkça tercih edilmiştir [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/634557)[```3```](https://www.researchgate.net/publication/331089452_Tatika_Erken_Tunc_Cagi_I-II_Rituel_Uygulamalarinin_Zooarkeolojik_Acidan_Degerlendirmesi)[```4```](https://www.acarindex.com/gaziantep-universitesi-sosyal-bilimler-dergisi/tatika-erken-tunc-cagi-i-ii-rituel-uygulamalarinin-zooarkeolojik-acidan-degerlendirmesi-87166).\n* **Adak çukurları** [```2```](https://www.academia.edu/31781938/ANADOLUDA_ILK_TUNC_CAGI_SONUNDA_GELENEKSEL_BIR_RITUEL_UYGULAMASI)[```5```](yerbilimleri.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/anatolia/issue/47616/601586). Bu çukurlar, kamu ritüel faaliyetleri kapsamında kullanılmış ve uzak bölgelerle etkileşimi yansıtan bir sosyo-kültürel ve ritüel dinamik olarak değerlendirilmiştir [```2```](https://www.academia.edu/31781938/ANADOLUDA_ILK_TUNC_CAGI_SONUNDA_GELENEKSEL_BIR_RITUEL_UYGULAMASI)[```5```](yerbilimleri.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/anatolia/issue/47616/601586).\n* **Yeniden doğuş inancı** [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/634557). Balıkların ölü ritüellerinde kullanımı, yeniden doğuş inancıyla ilişkilendirilmiştir [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/634557).\n\nBu ritüel uygulamaları, Anadolu ve Kuzey Suriye'deki benzer arkeolojik alanlarda da gözlemlenmiştir [```3```](https://www.researchgate.net/publication/331089452_Tatika_Erken_Tunc_Cagi_I-II_Rituel_Uygulamalarinin_Zooarkeolojik_Acidan_Degerlendirmesi)[```4```](https://www.acarindex.com/gaziantep-universitesi-sosyal-bilimler-dergisi/tatika-erken-tunc-cagi-i-ii-rituel-uygulamalarinin-zooarkeolojik-acidan-degerlendirmesi-87166)."}],"isYazekaApp":false,"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://gs.yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1759442365970505-6328784053268720727-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-228-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"logNode":{"name":"news-yazeka","attrs":{"isRoot":true,"isRelatedQueries":true}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w05-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"related_queries"}}}}},"type":"newstr","subtype":"related_queries"},"5tu65":{"state":{"snippets":[{"id":"391132_0","totalSources":30,"url":"/gundem/science/insan-derisindeki-hucreler-yumurtaya-donusturuldu-kromozom-sorunu-var-3911320","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a000001999e892634fc69a9c4ef62a0d1b1//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://i.gazeteoksijen.com/2/1280/720/storage/files/images/2025/10/01/deri-hucresinden-insan-yumurtasi-uretildi-deri-hucresinden-insan-yumurtasi-uretildi-g4ql.jpg"}},"logAttrs":{"id":"391132_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.gzt.com/jurnalist/deri-hucresinden-yumurta-hucresi-uretildi-kisirlik-tedavisinde-devrim-niteliginde-gelisme-3806444","https://gazeteoksijen.com/bilim-ve-teknoloji/deri-hucresinden-insan-yumurtasi-uretildi-252895","https://www.nefes.com.tr/deri-hucresinden-yumurta-hucresi-yaptilar-67106","https://tr.euronews.com/saglik/2025/09/30/insan-derisindeki-hucreler-yumurtaya-donusturuldu-kromozom-sorunu-var"],"summarizationTexts":["Deri hücresinden yumurta hücresi üretildi: Kısırlık tedavisinde devrim niteliğinde gelişme","Bilim insanları, klonlama teknolojisini uyarlayarak cilt hücrelerinden ve bağışlanmış yumurtalardan insan yumurtası üretmeyi başardı.","Nature Communications'ta yayınlanan araştırmada deri hücresinin çekirdeği izole edilip çekirdeği olmayan bir donör yumurtasına yerleştirilerek bir insan yumurta hücresi oluşturuldu.","Yaklaşık yüzde 9’u laboratuvar kaplarında altı gün boyunca hayatta kaldı ve erken embriyo gelişiminin blastosist aşamasına ulaştı; ardından deney durduruldu."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Deri hücresinden yumurta hücresi üretildi: Kısırlık tedavisinde devrim niteliğinde gelişme","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://gazeteoksijen.com/bilim-ve-teknoloji/deri-hucresinden-insan-yumurtasi-uretildi-252895","faviconSources":["https://gazeteoksijen.com","https://www.nefes.com.tr","https://tr.euronews.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"392761_0","totalSources":33,"url":"/gundem/science/samsun-da-bilim-senligi-110-etkinlik-ogrencilerle-bulustu-samsun-son-haber-samsun-haber-samsunspor-haberleri-3927610","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a00000199a46af17d13c8e1f9570e77e178//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://www.kamu3.com/images/haberler/2025/10/elazig39da-tubitak-bilim-senligi-basladi.jpg"}},"logAttrs":{"id":"392761_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.yenimesaj.com.tr/elazigda-tubitak-bilim-senligi-basladi-H1585489.htm","https://www.kamu3.com/elazig-da-tubitak-bilim-senligi-basladi/1156451/","https://www.istiklal.com.tr/genel/elazigda-tubitak-senligi-1065713h","https://gunebakisgazetesi.com/haber/26479814/elazigda-tubitak-bilim-senligi-basladi"],"summarizationTexts":["Elazığ'da TÜBİTAK bilim şenliği başladı","Ahmet Tevfik Ozan Fuar ve Kongre Merkezi'nde 3 gün sürecek şenlikte 36 atölye ve 2 söyleşi programı gerçekleştirilecek.","Açılış töreni, saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı.","Ardından proje yürütücüsü Elazığ Bilim ve Sanat Merkezi Matematik Öğretmeni Neslihan Gül, Fırat Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Erdoğan ve İl Milli Eğitim Müdürü Berat Şahin birer konuşma yaptı."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Elazığ'da TÜBİTAK bilim şenliği başladı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.kamu3.com/elazig-da-tubitak-bilim-senligi-basladi/1156451/","faviconSources":["https://www.kamu3.com","https://www.istiklal.com.tr","https://gunebakisgazetesi.com"],"textParts":[{"text":"12 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"390024_0","totalSources":30,"url":"/gundem/science/almanya-da-100-yas-ustu-kisi-sayisi-artiyor-3900240","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a000001999f6fbb5e9002f6e443ffda3401//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://icdn.ensonhaber.com/resimler/diger/kok/2025/10/01/68dd08561495b154.jpg"}},"logAttrs":{"id":"390024_0","hasSummarization":false,"urls":["https://www.ensonhaber.com/dunya/dunyada-yasli-nufusun-2050de-21-milyari-bulmasi-bekleniyor","https://www.dunya.com/dunya/2050de-60-yas-ustu-nufus-21-milyara-ulasacak-haberi-796431","https://www.aa.com.tr/tr/yasam/dunya-capinda-yasli-nufusun-2050de-2-1-milyari-bulmasi-bekleniyor/3703972","https://www.yeniakit.com.tr/haber/2050-ve-2080-icin-ilginc-beklenti-iste-dunya-nufus-dagilimi-tahmini-1956749.html","https://www.sabah.com.tr/avrupa/2025/09/30/almanyada-100-yas-ustu-kisi-sayisi-artiyor"],"summarizationTexts":[],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true,true,true]},"title":{"text":"Dünyada yaşlı nüfusun 2050'de 2,1 milyarı bulması bekleniyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.ensonhaber.com/dunya/dunyada-yasli-nufusun-2050de-21-milyari-bulmasi-bekleniyor","faviconSources":["https://www.ensonhaber.com","https://www.dunya.com","https://www.aa.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"392919_0","totalSources":25,"url":"/gundem/science/yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi-3929190","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199a487fe3651625f621b88d4b53a//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://images.bursadabugun.com/haber/2025/10/02/1849299-yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi-68de574111727.jpg"}},"logAttrs":{"id":"392919_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.bursadabugun.com/haber/yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi-1849299.html","https://www.bursadabugun.com/haber/yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi-1849299.html","https://www.etikhaber.com/yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi","https://www.yenimesaj.com.tr/16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikariliyor-H1585517.htm"],"summarizationTexts":["Yaklaşık 16 metrelik balinanın iskeleti gün yüzüne çıkarılmaya başladı","Yaklaşık 16 metrelik balinanın iskeleti gün yüzüne çıkarılmaya başladı Mersin Körfezinde 4 yıl önce ölen ve müze bahçesine gömülen yaklaşık 16 metre uzunluğundaki Fin balinasının çıkarılması için Mersin Üniversitesi öğrencileriyle kazı çalışmaları başladı.","‘Balinanın Sessizliği Bilime Dönüşüyor’ projesi kapsamında yürütülen kazıda, balinanın çene ve kafatası kemiklerine ilk günlerde kısmen ulaşıldı.","Önümüzdeki günlerde göğüs bölgesi, omurga ve kuyruk kemiklerinin çıkarılması planlanıyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Yaklaşık 16 metrelik balinanın iskeleti gün yüzüne çıkarılmaya başladı","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.bursadabugun.com/haber/yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi-1849299.html","faviconSources":["https://www.bursadabugun.com","https://www.etikhaber.com","https://www.yenimesaj.com.tr"],"textParts":[{"text":"11 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"391145_0","totalSources":34,"url":"/gundem/science/izmir-prof-3911450","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a000001999e9f1f76bade21310ea0c0c06d//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://i20.haber7.net/resize/1280x720/fotogaleri/haber7/album/2025/40/QzX07_1759302421_6806_w750_h500.jpg"}},"logAttrs":{"id":"391145_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.sonmuhur.com/prof-sozbilir-uyardi-yasanan-depremlerin-etkisiyle-olu-faylar-aktif-hale-geldi","https://www.haber7.com/foto-galeri/94166-deprem-firtinasi-birkac-ay-surecek-diyerek-uyardi-olu-faylar-aktif-oldu","https://www.milliyet.com.tr/gundem/prof-dr-sozbilirden-200-kmlik-fayda-7-2lik-deprem-uyarisi-olu-faylar-aktif-oldu-7455938","https://www.yeniakit.com.tr/foto-galeri/olu-faylar-aktif-oldu-deprem-firtinasi-birkac-ay-surecek-127362"],"summarizationTexts":["Prof. Sözbilir uyardı: \"Yaşanan depremlerin etkisiyle ölü faylar aktif hale geldi\"","İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yıkıma neden olup, 1 kişinin yaşamını yitirdiği 6.1'lik Balıkesir Sındırgı ile 28 Eylül'de Kütahya Simav'da gerçekleşen 5.4 büyüklüğündeki deprem bölgelerinde inceleme gerçekleştirdi.","Fayın doğu kısmında 1970 yılında, Gediz depremi oldu. 7.2 büyüklüğündeki bu depremden sonra can ve mal kayıpları oldu.","Sözbilir ayrıca deprem fırtınasının birkaç ay daha süreceğini belirtirken büyük deprem üretme potansiyellerinin olmadığını açıkladı."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Prof. Sözbilir uyardı: \"Yaşanan depremlerin etkisiyle ölü faylar aktif hale geldi\"","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haber7.com/foto-galeri/94166-deprem-firtinasi-birkac-ay-surecek-diyerek-uyardi-olu-faylar-aktif-oldu","faviconSources":["https://www.haber7.com","https://www.milliyet.com.tr","https://www.yeniakit.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"389828_0","totalSources":38,"url":"/gundem/science/akkuyu-kalinin-den-daha-modern-3898280","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a000001999f500ff1f263b2c2f1a22464b8//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://cdn.haberport.com/uploads/1280x720/images/202509/kalinin-ngs-guvenlik-ve-verimlilikte-rusya-merkez-bolgesi-nin-enerji-omurgasi-1200-172183.jpg"}},"logAttrs":{"id":"389828_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberler.com/ekonomi/kalinin-nukleer-guc-santrali-turk-muhendisler-icin-egitim-merkezi-oluyor-19100675-haberi/","https://www.haberport.com/ekonomi/kalinin-ngs-guvenlik-ve-verimlilikte-rusya-merkez-bolgesi-nin-enerji-omurgasi-272622h","https://www.haberler.com/ekonomi/kalinin-nukleer-guc-santrali-turk-muhendisler-icin-egitim-merkezi-oluyor-19100675-haberi/","https://www.haber365.com/kalinin-ngs-rusya-nin-guc-merkezi-h338612"],"summarizationTexts":["Kalinin Nükleer Güç Santrali, Türk Mühendisler İçin Eğitim Merkezi Oluyor","Kalinin NGS, Rusya Merkez Bölgesi'nin enerji omurgası olarak öne çıkıyorBaşkent Moskova'ya yaklaşık 350 kilometre uzaklıkta, Udomlya Gölü kıyısında konumlanan Kalinin Nükleer Güç Santrali (NGS), güvenlik ve verimlilikte örnek uygulamalarıyla öne çıkıyor.","Her biri 1000 megavat kurulu güce sahip dört VVER-1000 tipi basınçlı su reaktöründen oluşan Kalinin NGS, 1984-2011 yılları arasında devreye alınan üniteleriyle toplam 4 bin megavat kurulu güce ulaştı.","VVER reaktörleri, 1000 reaktör yılı aşan kazasız çalışma geçmişleri sayesinde nükleer güvenlik ve verimlilikte önemli bir standart belirlemektedir."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Kalinin Nükleer Güç Santrali, Türk Mühendisler İçin Eğitim Merkezi Oluyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberport.com/ekonomi/kalinin-ngs-guvenlik-ve-verimlilikte-rusya-merkez-bolgesi-nin-enerji-omurgasi-272622h","faviconSources":["https://www.haberport.com","https://www.haberler.com","https://www.haber365.com"],"textParts":[{"text":"30 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"388221_0","totalSources":30,"url":"/gundem/science/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutacak-kesif-3882210","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a0000019999eaf50d2b3690136754eb8c95//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://im.haberturk.com/yerel_haber/2025/09/30/ver1759222218/39263563_640x360.jpg"}},"logAttrs":{"id":"388221_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberler.com/guncel/erzurum-daki-parmaksiz-kale-hoyugu-nde-5-bin-yillik-kultur-izleri-bulundu-19101237-haberi/","https://www.haberturk.com/erzurum-haberleri/39263563-parmaksiz-kale-hoyugunde-kazi-calismalari-devam-ediyor","https://www.haberler.com/guncel/erzurum-daki-parmaksiz-kale-hoyugu-nde-5-bin-yillik-kultur-izleri-bulundu-19101237-haberi/","https://www.aksiyon.com.tr/hinis-ta-parmaksiz-kale-hoyugu-kazilari-5-bin-yillik-karaz-izleri-ve-urartu-yerlesimi-199738"],"summarizationTexts":["Erzurum'daki Parmaksız Kale Höyüğü'nde 5 Bin Yıllık Kültür İzleri Bulundu","Erzurum'un Hınıs ilçesinde geçmişi 5 bin yıl öncesine dayanan Parmaksız Kale Höyüğü'nde arkeolojik kazılar sürüyor.","Altı farklı üniversiteden 21 ekibin katılımıyla yapılan kazılarda milattan önce 3 bin yılına tarihlenen Karaz kültürüne ait izler tespit edildi.","Höyük, ritüel alanı, kale, güney yamaç ve karşı yamaç olmak üzere dört ana bölümde inceleniyor."],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Erzurum'daki Parmaksız Kale Höyüğü'nde 5 Bin Yıllık Kültür İzleri Bulundu","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberturk.com/erzurum-haberleri/39263563-parmaksiz-kale-hoyugunde-kazi-calismalari-devam-ediyor","faviconSources":["https://www.haberturk.com","https://www.haberler.com","https://www.aksiyon.com.tr"],"textParts":[{"text":"30 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"387665_0","totalSources":24,"url":"/gundem/science/mgm-paylasti-3876650","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a000001999f456a0e9f768362f30b7f3488//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://image.milimaj.com/i/milliyet/75/0x0/68dcfa402e00da8e9123020f.jpg"}},"logAttrs":{"id":"387665_0","hasSummarization":false,"urls":["https://www.milliyet.com.tr/gundem/yillardir-hazirlanan-harita-herkese-acildi-iste-turkiyenin-gizli-gercegi-7456157","https://www.besniguncel.com/turkiyenin-1990-sonrasi-il-ve-ilce-bazli-kuraklik-verileri-dijital-platformda-erisime-acildi","https://www.elazigsonhaber.com/turkiyenin-1990-sonrasi-il-ve-ilce-bazli-kuraklik-verileri-dijital-platformda-erisime-acildi"],"summarizationTexts":[],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Yıllardır hazırlanan harita herkese açıldı! İşte Türkiye'deki gizli gerçek","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/gundem/yillardir-hazirlanan-harita-herkese-acildi-iste-turkiyenin-gizli-gercegi-7456157","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr","https://www.besniguncel.com","https://www.elazigsonhaber.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"391816_0","totalSources":16,"url":"/gundem/science/saturn-un-ayinda-bulundu-yasam-ihtimali-artiyor-3918160","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001999f9edb26f2559be7daf1a25617//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://cdn1.ntv.com.tr/gorsel/DxDdiH_cA0WBJ_kNBShHEw.jpg?width=1080&mode=crop&scale=both"}},"logAttrs":{"id":"391816_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.nefes.com.tr/saturnun-uydusunda-heyecanlandiran-kesif-yasam-ihtimali-artiyor-67242","https://www.ntv.com.tr/teknoloji/saturnun-uydusunda-buyuk-kesif-yasam-icin-gereken-her-sey-var,3vn30B0d4U2zFhtjCwov1g","https://www.nefes.com.tr/saturnun-uydusunda-heyecanlandiran-kesif-yasam-ihtimali-artiyor-67242","https://haberglobal.com.tr/bilim-teknoloji/yanlis-yere-mi-bakiyoruz-marsta-degil-de-saturnun-uydusu-enceladusta-yasam-umudu-481897"],"summarizationTexts":["Satürn'ün uydusunda heyecanlandıran keşif: Yaşam ihtimali artıyor","Yeni araştırmaya göre Satürn’ün uydusu Enceladus’taki okyanus, yaşamın yapı taşları olan karmaşık organik molekülleri içeriyor.","Bilim insanları uydunun güney kutbunun altından fışkıran su buzu taneleri ve buharlardan oluşan bir duman bulutu olduğunun da altını çizdi.","Bilim insanları, söz konusu buz tanelerinde önceden Satürn’ün E halkasında tespit edilenlerle aynı ya da çok benzer organik moleküller buldu."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Satürn'ün uydusunda heyecanlandıran keşif: Yaşam ihtimali artıyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.ntv.com.tr/teknoloji/saturnun-uydusunda-buyuk-kesif-yasam-icin-gereken-her-sey-var,3vn30B0d4U2zFhtjCwov1g","faviconSources":["https://www.ntv.com.tr","https://www.nefes.com.tr","https://haberglobal.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"389846_0","totalSources":27,"url":"/gundem/science/antalya-da-deniz-kaplumbagalarinin-korunmasi-27-yilda-232-bin-yavru-denize-ulasti-3898460","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a00000199997f6ab7ae5956136b997d6c82//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://foto.haberler.com/haber/2025/09/30/denize-ulasabilen-232-bin-yavru-carettadan-50-19100655_amp.jpg"}},"logAttrs":{"id":"389846_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.haberler.com/guncel/antalya-da-deniz-kaplumbagasi-koruma-calismalari-19100655-haberi/","https://www.haberler.com/guncel/antalya-da-deniz-kaplumbagasi-koruma-calismalari-19100655-haberi/","https://www.gezelim.com/232-bin-yavruyu-duyan-vay-be-diyor-hayatta-kalan-sayisi-icler-acisi-131800.html","https://www.nefes.com.tr/232-bini-denize-ulasti-yalnizca-500u-buyuyecek-66886"],"summarizationTexts":["Antalya'da Deniz Kaplumbağası Koruma Çalışmaları","ANTALYA'da 27 yıldır nesli tehlike altındaki deniz kaplumbağalarını koruma çalışmaları yürüten Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) sorumluluğundaki 65 kilometrelik kumsallarda bu yıl yuva sayısı 5 bin 743 olurken, denize ulaşan yavru sayısı 232 bin 500'e ulaştı.","Türkiye’nin Akdeniz kıyıları, Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) nesli tehlike altındaki türler kırmızı listesinde bulunan caretta carettaların en büyük yuvalama kumsallarını oluşturuyor.","Antalya'nın Serik ilçesindeki 65 kilometrelik Belek kumsalları ise batısında Kadriye, Kundu ve Lara, doğusunda Boğazkent, Denizkent ve Kızılot kumsallarıyla hem Türkiye'de hem tüm Akdeniz çanağındaki en büyük yuvalama alanı özelliğine sahip."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Antalya'da Deniz Kaplumbağası Koruma Çalışmaları","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberler.com/guncel/antalya-da-deniz-kaplumbagasi-koruma-calismalari-19100655-haberi/","faviconSources":["https://www.haberler.com","https://www.gezelim.com","https://www.nefes.com.tr"],"textParts":[{"text":"30 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":true},{"id":"391331_0","totalSources":14,"url":"/gundem/science/ercek-golu-nde-kiyi-cekilmesi-hizlandi-kus-konaklama-alanlari-daraliyor-3913310","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/17968138/2a000001999ed283f2ec78f9e554fa5c0889//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://cdn.haberport.com/uploads/1280x720/images/202407/bitlis-te-hafif-ticari-arac-ile-minibusun-carpismasi-sonucu-6-kisi-yaralandi-1200-151451.jpg"}},"logAttrs":{"id":"391331_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.aksiyon.com.tr/ercek-golu-nde-kiyi-cekilmesi-hizlandi-kus-konaklama-alanlari-daraliyor-200222","https://www.canligaste.com/kurak-surenin-uzamasi-nedeniyle-ercek-golu-nun-kiyilarindaki-cekilme-artti/720114/","https://www.haberport.com/gundem/ercek-golu-nde-kuraklik-cekilmesi-kus-konaklama-alanlari-daraliyor-273177h","https://www.aksiyon.com.tr/ercek-golu-nde-kiyi-cekilmesi-hizlandi-kus-konaklama-alanlari-daraliyor-200222"],"summarizationTexts":["Erçek Gölü'nde Kıyı Çekilmesi Hızlandı, Kuş Konaklama Alanları Daralıyor","Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, AA muhabirine, bütün dünyayı etkileyen iklim değişikliğinin Van Gölü Havzası'ndaki su kaynaklarını etkilemeye başladığını söyledi.","Alaeddinoğlu, yağışların seyrindeki farklılaşma ve sıcaklıklardaki artışın gölde şiddetli buharlaşmaya neden olduğunu vurguladı.","Öğretim üyesi Alaeddinoğlu, bölgedeki sıcak ve kurak dönemin eskiden yaklaşık 1-1,5 ay sürdüğünü, bugün ise bunun 2-3 aya kadar uzadığını ifade ederek buharlaşmanın şiddetlendiğini ve gölün alan kaybetmesine neden olduğunu aktardı."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Erçek Gölü'nde Kıyı Çekilmesi Hızlandı, Kuş Konaklama Alanları Daralıyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.canligaste.com/kurak-surenin-uzamasi-nedeniyle-ercek-golu-nun-kiyilarindaki-cekilme-artti/720114/","faviconSources":["https://www.canligaste.com","https://www.haberport.com","https://www.aksiyon.com.tr"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"392749_0","totalSources":12,"url":"/gundem/science/cope-gidiyordu-hayat-kurtaracak-3927490","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/18894684/2a00000199a443eb22d1dd2adcfff2967e9b//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://i.turkiyegazetesi.com.tr/images/25-10/02/cope-gidiyordu-hayat-kurtaracak-sadece-turkiyede-var-atik-sacla-tipta-cigir-acacak-17593974942051.jpg"}},"logAttrs":{"id":"392749_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.dikgazete.com/haber/turk-akademisyen-kuaforlerdeki-atik-saclardan-enjekte-edilebilir-doku-yapistirici-malzeme-uretti-968440.html","https://www.haberler.com/guncel/insan-sacindan-doku-yapistirici-urun-gelistirildi-19108750-haberi/","https://www.yeniakit.com.tr/haber/cope-gidiyordu-simdi-hayat-kurtaracak-1956942.html","https://www.turkiyegazetesi.com.tr/saglik/cope-gidiyordu-hayat-kurtaracak-sadece-turkiyede-var-atik-sacla-tipta-cigir-acacak-1149961"],"summarizationTexts":["Türk akademisyen kuaförlerdeki atık saçlardan enjekte edilebilir doku yapıştırıcı malzeme üretti","İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Kimya Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Rumeysa Tutar, kuaförlerden topladığı atık insan saçındaki yoğun keratinin biyoteknolojik potansiyelini değerlendirerek, vücutta dikiş ve yara bandı yerine kullanılabilecek, enjekte edilebilir doku yapıştırıcı malzeme üretti.","Araştırma ve laboratuvar sürecinin ardından berberlerin ve kadın kuaförlerinin kapısını çalan Tutar, buralardan boyasız ve kimyasal işlem görmemiş atık saçları topladı.","Tutar, saçları üzerlerindeki kirden ve bakım dolayısıyla oluşmuş maddelerinden ayrıştırdıktan sonra cam bir behere alıp kimyasal çözelti ekledi ve saçların tamamen çözünmesi için laboratuvardaki manyetik ısıtıcıda bıraktı."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Türk akademisyen kuaförlerdeki atık saçlardan enjekte edilebilir doku yapıştırıcı malzeme üretti","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberler.com/guncel/insan-sacindan-doku-yapistirici-urun-gelistirildi-19108750-haberi/","faviconSources":["https://www.haberler.com","https://www.yeniakit.com.tr","https://www.turkiyegazetesi.com.tr"],"textParts":[{"text":"13 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":true},{"id":"393120_0","totalSources":5,"url":"/gundem/science/sivas-cumhuriyet-universitesi-ogretim-uyelerine-uluslararasi-odul-3931200","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199a3ac63415e6e76d774f913d26f//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://image.hurimg.com/i/hurriyet/90/0x0/68de1edc9969a000f87cf479.jpg"}},"logAttrs":{"id":"393120_0","hasSummarization":false,"urls":["https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/dunyadaki-en-etkili-bilim-insanlari-listesine-girdiler-42968930","https://www.taskoprupostasi.com/kastamonulu-isim-dunyanin-en-etkili-bilim-insanlari-listesinde","https://www.aciksoz.com.tr/haber/26478780/kastamonulu-genc-profesor-bu-yil-da-dunya-listesinde","https://kibrisgazetesi.com/girne-universitesinin-yukselisi-suruyor/","https://www.sivasmemleket.com.tr/sivas/sivas-cumhuriyet-universitesi-ogretim-uyelerine-uluslararasi-odul/207789"],"summarizationTexts":[],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true,true,true]},"title":{"text":"Dünyadaki en etkili bilim insanları listesine girdiler","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/dunyadaki-en-etkili-bilim-insanlari-listesine-girdiler-42968930","faviconSources":["https://www.hurriyet.com.tr","https://www.taskoprupostasi.com","https://www.aciksoz.com.tr"],"textParts":[{"text":"15 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"391574_0","totalSources":17,"url":"/gundem/science/antalya-bilim-merkezi-nde-atolye-calismalari-gerceklestirilecek-antalya-haberleri-3915740","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001999f0d63bfec9fd404dcfd36a875//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://www.haberlerdunya.com.tr/wp-content/uploads/2025/10/kepez-haberleri-c89a51da5653e6585af727ab7f52d06c.webp"}},"logAttrs":{"id":"391574_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberturk.com/antalya-haberleri/39276351-antalya-bilim-merkezinde-atolye-calismalari-gerceklestirilecek","https://www.haberlerdunya.com.tr/antalya-bilim-merkezinde-atolye-calismalarinda-yeni-donem/","https://www.haberturk.com/antalya-haberleri/39276351-antalya-bilim-merkezinde-atolye-calismalari-gerceklestirilecek","https://gunebakisgazetesi.com/haber/26472142/antalya-bilim-merkezinde-atolye-calismalarinda-yeni-donem"],"summarizationTexts":["Antalya Bilim Merkezi'nde atölye çalışmaları gerçekleştirilecek - Antalya Haberleri","Kepez Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren Antalya Bilim Merkezi, bu yıl 7 ana tema başlığı altında atölye çalışmaları düzenleyecek.","Belediyeden yapılan açıklamaya göre, 7 ana tema başlığı altında gerçekleştirilecek çalışmalarla, öğrencilere çevre ve teknolojiyle bütünleşme fırsatı sunulacak.","7 ana temada atölye çalışması Yeni dönem temaları Zihin ve Makineler, Mavi Gelecek, Döngüsel Şehir, Gökyüzü Laboratuvarı, Yaşamı Tasarlamak, Dijital Evrenler, Enerjinin İzinde başlıkları altında 7 ana temadan oluşuyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Antalya Bilim Merkezi'nde atölye çalışmaları gerçekleştirilecek - Antalya Haberleri","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.haberlerdunya.com.tr/antalya-bilim-merkezinde-atolye-calismalarinda-yeni-donem/","faviconSources":["https://www.haberlerdunya.com.tr","https://www.haberturk.com","https://gunebakisgazetesi.com"],"textParts":[{"text":"Dün"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"392756_0","totalSources":14,"url":"/gundem/science/olympos-antik-kenti-nde-yaklasik-200-metrekarelik-hamam-yapisi-bulundu-3927560","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199a46facc311378f8aaf6b4ea1d8//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://media-cdn.t24.com.tr/media/library/2025/10/1759400158952-aa-20251002-39286276-39286268-olympos-antik-kentinde-yaklasik-200-metrekarelik-hamam-yapisi-bulundu.jpg"}},"logAttrs":{"id":"392756_0","hasSummarization":true,"hasVideo":true,"urls":["https://www.haberler.com/kultur-sanat/olympos-antik-kenti-nde-200-metrekarelik-bizans-hamami-bulundu-19108762-haberi/","https://t24.com.tr/haber/olympos-antik-kenti-nde-yaklasik-200-metrekarelik-hamam-yapisi-bulundu,1264994","https://www.haberler.com/kultur-sanat/olympos-antik-kenti-nde-200-metrekarelik-bizans-hamami-bulundu-19108762-haberi/","https://www.haberturk.com/antalya-haberleri/39286082-olympos-antik-kentinde-yaklasik-200-metrekarelik-hamam-yapisi-bulundu"],"summarizationTexts":["Olympos Antik Kenti'nde 200 Metrekarelik Bizans Hamamı Bulundu","Antalya'nın Kumluca ilçesindeki Olympos Antik Kenti'nde yürütülen kazı çalışmalarında Geç Antik Çağ'da inşa edilmiş, piskoposa ait sivil konutun yaklaşık 200 metrekarelik hamam yapısı ortaya çıkarıldı.","Likya uygarlığının en önemli yerleşim yerlerinden Olympos Antik Kenti'nde Kültür ve Turizm Bakanlığının Geleceğe Miras Projesi kapsamında kazı çalışmaları 12 ay devam ediyor.","Beydağları Sahil Milli Parkı sınırları içinde kalan Olympos'ta, 2006'da başlayan kazılarla Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar gün yüzüne çıkarılıyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Olympos Antik Kenti'nde 200 Metrekarelik Bizans Hamamı Bulundu","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://t24.com.tr/haber/olympos-antik-kenti-nde-yaklasik-200-metrekarelik-hamam-yapisi-bulundu,1264994","faviconSources":["https://t24.com.tr","https://www.haberler.com","https://www.haberturk.com"],"textParts":[{"text":"11 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":true}],"snippetParams":{"isRetina":false,"posterSizes":{"width":156,"height":100},"titleProps":{"size":"s"}},"title":"Bilim sicak gelişmeler","maxPageNumber":2,"ajaxUrl":"/hikaye/result/get_category_stories?story_category=science","layout":"column","extendFirstItem":false,"disabledAjax":false,"logNode":{"name":"news-top-stories-right","attrs":{"isRoot":true,"isRightColumnStories":true,"category":"science","location":"gundem/science/binlerce-yillik-sir-gun-yuzune-cikarildi-cayonu-nde-neolitik-ve-tunc-cagina-uzanan-yeni-kesif-3920240","storiesUrls":["/gundem/science/insan-derisindeki-hucreler-yumurtaya-donusturuldu-kromozom-sorunu-var-3911320","/gundem/science/samsun-da-bilim-senligi-110-etkinlik-ogrencilerle-bulustu-samsun-son-haber-samsun-haber-samsunspor-haberleri-3927610","/gundem/science/almanya-da-100-yas-ustu-kisi-sayisi-artiyor-3900240","/gundem/science/yaklasik-16-metrelik-balinanin-iskeleti-gun-yuzune-cikarilmaya-basladi-3929190","/gundem/science/izmir-prof-3911450","/gundem/science/akkuyu-kalinin-den-daha-modern-3898280","/gundem/science/dunya-uygarlik-tarihine-isik-tutacak-kesif-3882210","/gundem/science/mgm-paylasti-3876650","/gundem/science/saturn-un-ayinda-bulundu-yasam-ihtimali-artiyor-3918160","/gundem/science/antalya-da-deniz-kaplumbagalarinin-korunmasi-27-yilda-232-bin-yavru-denize-ulasti-3898460","/gundem/science/ercek-golu-nde-kiyi-cekilmesi-hizlandi-kus-konaklama-alanlari-daraliyor-3913310","/gundem/science/cope-gidiyordu-hayat-kurtaracak-3927490","/gundem/science/sivas-cumhuriyet-universitesi-ogretim-uyelerine-uluslararasi-odul-3931200","/gundem/science/antalya-bilim-merkezi-nde-atolye-calismalari-gerceklestirilecek-antalya-haberleri-3915740","/gundem/science/olympos-antik-kenti-nde-yaklasik-200-metrekarelik-hamam-yapisi-bulundu-3927560"]}},"nextId":"391761_0","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w06-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"additional_news"}}}}},"type":"newstr","subtype":"additional_news"},"5tu66":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"5tu6w07-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"footer"}}}}},"type":"portal","subtype":"footer"}}