Diyarbakır'da 9 bin 500 yıllık 'kamusal yapı' bulundu

Buradasın
- Gündem
- Bilim
Çayönü Tepesi'nde 9,500 Yıllık Kamusal Yapı Keşfedildi
diken.com.trDün
Ergani ilçesinde 1964’te başlatılan ve günümüze kadar aralıklarla süren Çayönü Tepesi’ndeki arkeolojik kazı çalışmaları devam ediyor.
1
Dün
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen arkeolojik kazılarda, alanın doğu kesiminde kazı çalışmaları yoğunlaştırıldı.
2
Dün
Bu yıl doğu kesiminde yürütülen yaklaşık 900 metrekarelik çalışmalarda, yapının boya ve sıva izleri taşıdığı, en az iki evreden oluştuğu ve yapının yaklaşık 150-200 yıl kullanılmış olabileceği belirlendi.
3
Dün
Dr. Sarıaltun, söz konusu yapının Çayönü’nün tarihsel zenginliğini ortaya koyduğunu belirterek, “Bu yapı, erken dönem topluluklarının yaşam biçimlerini ve kamusal alan anlayışlarını anlamamızda büyük değer taşıyor” dedi.
4
Dün
Ulaşılan kamusal yapının, geçmişte etkinliklerin yapılması için kullanıldığı düşünülüyor.
5
Dün
diken.com.tr1
aksam.com.tr2
haberport.com3
iscihaber.net4
haberet.com5
Diğer konular
Diyarbakır’da tarihe geçecek keşif: 9500 yıllık kamusal alan ortaya çıkarıldı!
karar.com9 saat önce
Çayönü Tepesi’nde 9 bin 500 yıllık “kamusal yapı” gün yüzüne çıkarıldı
gazeteilksayfa.com8 saat önce
X'teki tartışmalar
Anadolu Ajansı
@anadoluajansi
📍 Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde yaklaşık 9 bin 500 yıllık "Kamusal Yapı" bulundu ⛏️ Çayönü Tepesi'ndeki arkeolojik kazı çalışmaları 1964'te başlatıldı, aralıklarla günümüze kadar sürülerek devam ediyor 🎨 Yapıda kullanılan boya, kırmızı renginin tüm tonlarını barındırıyor 📜 Yapı, M.Ö. 7600-7500 dönemine ait yaşam modelini anlatması açısından önemli kabul ediliyor
x.com14 saat önce
Anadolu Ajansı
@anadoluajansi
❝Burayı yaklaşık 150-200 yıl kullanmış olabilirler❞ Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki 12 bin yıllık Çayönü Tepesi'nin doğusunda yürütülen arkeolojik kazıda, yaklaşık 9 bin 500 yıllık "Kamusal Yapı" bulundu
x.com21 saat önce
Evrensel Gazetesi
@evrenselgzt
Diyarbakır Ergani'deki Çayönü Tepesi arkeolojik kazı alanında yaklaşık 9 bin 500 yıllık "Kamusal Yapı" bulundu
x.comDün
Odatv
@odatv
Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki 12 bin yıllık Çayönü Tepesi'nde yürütülen kazılarda, 9 bin 500 yıllık kamusal yapı gün yüzüne çıkarıldı. Boyalı tabanıyla dikkat çeken yapı, Neolitik dönemde ortak kullanım alanı olarak hizmet vermiş olabilir
x.comDün
Akşam Gazetesi
@Aksam
Çayönü Tepesi'nde yaklaşık 9 bin 500 yıllık "Kamusal Yapı" bulundu
x.comDün
Yanıt bulun
Yazeka
Arama sonuçlarına göre oluşturuldu
Çayönü’nün tarihsel önemi nedir?
Çayönü'nün tarihsel önemi şu şekilde özetlenebilir:

Yerleşik hayata geçiş: Avcı-toplayıcı halkın yerleşik hayata geçerek tarımla uğraşmaya başladığı tarihteki ilk köy yerleşimi olarak kabul edilir 1 3.
Hayvancılığın başlangıcı: Hayvanların ilk kez evcilleştirildiği köy olduğu tezi güçlendirmektedir 3.
Madencilik tarihi: Bakırın ısıtılarak şekillendirildiği ilk yer olduğu kabul edilmektedir 1 3.
Toplumsal yaşam: Kazılarda ortaya çıkarılan kamusal yapı, toplumsal etkinlikler ve toplantılar için kullanılmış olup, erken dönem topluluklarının yaşam biçimleri ve kamusal alan anlayışları hakkında ipuçları sunmaktadır 2 4.
5 kaynak
Erken dönem topluluklarının yaşam biçimleri nasıldı?
Erken dönem topluluklarının yaşam biçimleri, avcı-toplayıcılık ve sonrasında yerleşik yaşam üzerine kuruluydu 1 3 5.

Avcı-toplayıcılık:
Erkekler avcılık yaparken, kadınlar ve belirli yaşa gelmiş çocuklar toplayıcılık yapardı 3 5.
Hareketli bir yaşam sürerlerdi; hayvan sürülerinin ve doğa şartlarının izin verdiği ölçüde yer değiştirirlerdi 3 5.
Besin üretimi olmadığı için, yeterli yiyecek bulsalar bile bunu kısa sürede bozulmadan tüketmeleri gerekiyordu 5.
Yerleşik yaşam:
Neolitik Çağ'da yabani bitkilerin ve hayvanların evcilleştirilmesi, asalak yaşam biçiminin terk edilmesine yol açtı 3.
Toprağın ekilip biçilmesiyle üretkenlik arttı ve yerleşik yaşam başladı 3.
Mülkiyet kavramı ortaya çıktı ve kalıcı konutlar inşa edildi 3.

Yerleşik yaşamda, kadınlar tarla işleriyle uğraşır, tahılları öğütüp pişirir, yün eğirir, örgü örer, çanak çömlek yapar ve süs eşyaları imal ederdi 3. Erkekler ise tarlanın bakımını yapar, çalıları ve yabani otları temizler, ev inşa eder, hayvanların beslenmesi ve bakımıyla ilgilenir, avlanır ve alet imal ederdi 3.
5 kaynak
Kamusal yapılar nasıl kullanılırdı?
Kamusal yapılar, tarih boyunca çeşitli şekillerde kullanılmıştır:

Antik Yunan ve Roma'da: Kamusal alanlar, sosyal, politik ve askeri ilişkilerin merkezi idi 1 5. Örneğin, Yunan kentlerinde "agoralar", bireylerin arası alışverişlerin yapıldığı ve kolektif kararların alındığı önemli yerlerdi 5. Roma'da ise "forumlar", kent merkezinin güçlü bir ifadesiydi 1.
Ortaçağ'da: Kamusal alanlar, otorite ve statünün sergilendiği yerlerdi 3. Büyük kent meydanlarında dini ve ticari işlevler yer alırken, daha küçük meydanlar çeşitli işlevlere ev sahipliği yapardı 5.
Modern dönemde: Kamusal alanlar, gezinti, dinlenme, rekreasyon ve tüketim gibi işlevlerle tanımlanmıştır 5. Ayrıca, kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla, kamusal tartışmalar basın yoluyla gündeme getirilmeye başlanmıştır 3.

Günümüzde ise kamusal alanlar, herkesin kullanımına açık olup, sosyalleşme, günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesi ve farklı kullanıcı gruplarının bir araya gelmesi için kullanılır 2 4.
5 kaynak
Çayönü Tepesi’ndeki diğer yapılar nelerdir?
Çayönü Tepesi'ndeki diğer yapılar arasında şunlar bulunmaktadır:

Kafataslı Yapı: 1981 yılında ortaya çıkarılan ve içinde 450 bireye ait kafatası ve kemikler bulunan yapı 1.
Terrazo Yapısı: Mozaikli tabanıyla tanımlanan ve "kırmızı tabanlı yapı" olarak da bilinen yapı 2 3.

Ayrıca, Çayönü'nde Çanak Çömlekli Neolitik Çağ tabakasındaki yapılar ve ızgara planlı yapılar da bulunmaktadır 1.

Kazılar devam ettiği için yeni yapıların keşfedilme olasılığı da mevcuttur.
5 kaynak
Arkeolojik kazılarda hangi bulgular elde edildi?
2025 yılı itibarıyla Diyarbakır'ın Ergani ilçesindeki Çayönü Tepesi'ndeki arkeolojik kazılarda şu bulgular elde edilmiştir:

Yaklaşık 9500 yıllık kamusal yapı 1. Toplantıda ve etkinliklerin yapıldığı değerlendirilen, boya ve sıva izlerinin tespit edildiği yapı 1.
Neolitik döneme ait ızgara planlı dört yapı 5.
Tunç Çağı'na tarihlenen su kanalı 5.
Malahit ve "Çayönü aleti" isimli obsidiyen alet 5.

Ayrıca, daha önceki kazılarda 49 adet kil insan heykelciği, 51 adet hayvan heykelciği, el işçiliğinde ustalaşma, mal değiş tokuşu ve inanç sisteminde gelişmeler gibi bulgular da elde edilmiştir 2.

Kazılar, 1964 yılında Prof. Dr. Halet Çambel ve Prof. Dr. Robert John Braidwood'un ortak projesiyle başlamış ve farklı dönemlerde farklı akademisyenler tarafından yürütülmüştür 3 4. 2025 yılı kazıları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülmektedir 1 5.
5 kaynak