Stanford Üniversitesi ve merkezi ABD'de bulunan Arc Enstitüsünden araştırmacılar, antibiyotiklere karşı giderek güçlenen bazı bakteri türlerine karşı yeni tedavi bulmak umuduyla çalışma yaptı.
Yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı15. İnsanların doktor kontrolü dışında reçetesiz antibiyotik kullanması, antibiyotik direncinin artmasına neden olmaktadır 1.
Viral enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı5. Soğuk algınlığı, grip gibi viral enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı, direncin yayılmasında önemli rol oynamaktadır 5.
Hayvan yemlerinde antibiyotik kullanımı5. Çevre ve suların antibiyotiklerle kontamine olması, direncin artmasına katkıda bulunmaktadır 5.
Uygunsuz kullanım5. Doktor tarafından önerilenden kısa ya da eksik doz şeklindeki uygunsuz kullanım da dirence neden olmaktadır 5.
Doğal direnç3. Bazı bakteriler, yapıları veya metabolizmaları nedeniyle antibiyotiklere karşı doğal olarak dirençlidir 4.
Antibiyotik direnci, küresel sağlık, gıda güvenliği ve gelişime yönelik en büyük tehditlerden biridir 4.
5 kaynak
Bakteriyofajların tıpta kullanımı nedir?
Bakteriyofajların tıpta bazı kullanım alanları:
Antibiyotik dirençli bakterilerin tedavisi13. Bakteriyofajlar, antibiyotiklere alternatif olarak kullanılabilir 13.
Penetrasyon: Faj, genetik materyalini bakteriye enjekte eder 13.
Çoğalma: Bakteri ribozomları, fajın genetik materyalini proteine çevirir 1.
Olgunlaşma: Yeni faj parçaları bir araya gelir 14.
Salınım: Bakteri hücresi parçalanır ve yeni fajlar ortaya çıkar 14.
Lizogenik döngü:
Faj genetik materyali, bakteri genomuna entegre olur 13.
Konak hücrenin sağlığı yerinde olduğu sürece faj sessiz kalır 13.
Konak hücre şartları bozulduğunda (örneğin besin kaynaklarının tükenmesi) faj aktifleşir ve litik döngü başlar 13.
Bakteriyofajlar, bakterilerle birlikte evrimleştikleri için direnç geliştirme olasılıkları düşüktür 13.
5 kaynak
Stanford Üniversitesi'nin bu alandaki çalışmaları nelerdir?
Stanford Üniversitesi'nin yapay zeka destekli bakteriyofajlar konusundaki çalışmaları şu şekildedir:
E. coli'yi hedef alan bakteriyofajlar: Stanford ve Arc Enstitüsü ekipleri, yapay zeka ile tasarlanan bakteriyofajların bazı E. coli suşlarını kısa sürede etkisiz hale getirebildiğini bildirdi 1.
Kanserle savaşan bakteriler: Stanford uzmanları, insan cildinde doğal olarak bulunan Staphylococcus Epidermidis bakterisini genetik olarak değiştirerek, deri kanserine neden olan tümörlerde bulunan bir gen yerleştirdi 2. Bu bakteri, tümör antijeni üreterek güçlü bir bağışıklık yanıtı oluşturdu ve agresif bir cilt kanseri olan melanomlu farelerin çoğunda tümörler yok oldu 2.
Topikal aşı: Stanford araştırmacıları, cilt bakterisini kullanarak fareler üzerinde topikal bir aşı geliştirdi ve bu aşının, iğne kullanmadan ve ateş, şişme veya ağrı gibi reaksiyonlar olmadan koruma sağlayabileceğini gösterdi 4.
Stanford Üniversitesi, bu çalışmaların biyoloji alanında yeni araçların üretilebilmesini sağlayacağını ve dijital veri depolayabilen biyolojik hücreler geliştirilebileceğini belirtmektedir 3.
{"9cxc0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://gs.yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://gs.yandex.com.tr/gundem/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"agenda","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem/","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping/","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance/","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap/","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel/","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel/","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"dialogProps":{"host":"yandex.com.tr","lang":"tr","project":"news","queryParams":{"exp_flags":"skin","preset":"oceania","utm_source":"portal-news"},"retpath":"https%3A%2F%2Fgs.yandex.com.tr%2Fgundem%2Fscience%2Fabd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-3783340%3Flr%3D213%26ncrnd%3D1850","tld":"com.tr","platform":"desktop"},"className":"PortalHeader-User"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Gündem içinde","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"news_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://gs.yandex.com.tr/gundem/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"6665436971758466250","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1758466250858372-4404195843866543697-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-8-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"header"}}}}},"type":"portal","subtype":"header"},"9cxc1":{"state":{"links":[{"id":"gundem","title":"Ana Sayfa","url":"https://yandex.com.tr/gundem","target":"_self"},{"id":"sports","title":"Spor","url":"https://yandex.com.tr/sports/","target":"_self"},{"id":"turkey","title":"Türkiye","url":"https://yandex.com.tr/gundem/turkey","target":"_self"},{"id":"world","title":"Dünya","url":"https://yandex.com.tr/gundem/world","target":"_self"},{"id":"politics","title":"Siyaset","url":"https://yandex.com.tr/gundem/politics","target":"_self"},{"id":"incidents","title":"Günün içinden","url":"https://yandex.com.tr/gundem/incidents","target":"_self"},{"id":"business","title":"İş","url":"https://yandex.com.tr/gundem/business","target":"_self"},{"id":"science","title":"Bilim","url":"https://yandex.com.tr/gundem/science","target":"_self"},{"id":"entertainment","title":"Eğlenceler","url":"https://yandex.com.tr/gundem/entertainment","target":"_self"}],"activeLinkId":"science","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"newstr","subtype":"header-categories"},"9cxc2":{"state":{"title":"ABD'li araştırmacılar yapay zekayla E. coli'yi hedef alan bakteriyofajlar geliştirdi","titleUrl":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","breadcrumbs":[{"text":"Gündem","url":"/gundem/"},{"text":"Bilim","url":"/gundem/science"}],"isLoggedIn":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"Gundem вертикаль: Сюжеты","title":"Sonuçlarda yanlış olan nedir?","checkBoxLabels":[{"value":"Faydasız, kalitesiz içerik"},{"value":"Medya içeriği hikaye ile uyuşmuyor"},{"value":"Faydasız medya içeriği"},{"value":"Kalitesiz, bilgilendirici özelliği eksik hikaye başlığı"},{"value":"Şok edici, rahatsız edici içerik"},{"value":"Hikayede birden fazla olay konu ediliyor"},{"value":"Siteye erişilemiyor"},{"value":"Hikayede 18+ içerik konu ediliyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"useNativeShare":false,"hasShareButton":true,"badge":{"url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","faviconSources":["https://www.canligaste.com"],"textParts":[{"text":"canligaste.com","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"page_header"}}}}},"type":"newstr","subtype":"page_header"},"9cxc3":{"state":{"storyId":"378334_0","isLoggedIn":false,"mainStory":{"id":"378334_0","otherSources":0,"totalSources":5,"header":{"url":"https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","text":"ABD'li araştırmacılar yapay zekayla E. coli'yi hedef alan bakteriyofajlar geliştirdi","badge":{"url":"https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","faviconSources":["https://www.aksiyon.com.tr"],"textParts":[{"text":"aksiyon.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false}},"logAttrs":{"id":"378334_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","https://www.haberport.com/saglik/yapay-zeka-ile-tasarlanan-bakteriyofajlar-e-coli-yi-hedef-aliyor-268104h","https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/"],"summarizationTexts":["ABD'li araştırmacılar yapay zekayla E. coli'yi hedef alan bakteriyofajlar geliştirdi","Stanford Üniversitesi ve merkezi ABD'de bulunan Arc Enstitüsünden araştırmacılar, antibiyotiklere karşı giderek güçlenen bazı bakteri türlerine karşı yeni tedavi bulmak umuduyla çalışma yaptı.","Bilim insanları, yapay zeka modelleriyle bakterileri enfekte eden virüslerin genetik planlarını sıfırdan tasarladı.","Laboratuvarda tasarlanan yüzlerce virüs arasından 16’sının canlı bakterileri yok edebildiği görüldü.","Elde edilen bazı bakteriyofajların, doğada bulunan benzerlerinden daha hızlı ve etkili sonuç verdiği rapor edildi.","Araştırmanın sonuçları, BioRxiv internet sitesinde yayımlandı."],"newsFreshness":[true,true,true,true,true]},"items":[{"type":"carousel","items":[{"id":"763940856696871107_2","url":"https://www.hurriyet.com.tr/dunya/koli-basili-tarih-mi-oluyor-yapay-zekanin-cigir-acan-bulusu-42955522","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019967244b21dab0decdb9ffd7bf7e//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.hurimg.com/i/hurriyet/90/0x0/68ce9f98f24e41cd44002516.jpg"},"badge":{"url":"https://www.hurriyet.com.tr/dunya/koli-basili-tarih-mi-oluyor-yapay-zekanin-cigir-acan-bulusu-42955522","faviconSources":["https://www.hurriyet.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"16812882224118825196_2","url":"https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-bilim-dunyasinda-cigir-acan-bulus-yapay-zeka-bakterileri-yok-eden-virus-uretti-7449355","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199669113eae80f1cc89404bd9d49//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.milimaj.com/i/milliyet/75/0x0/68ce7aab2e00da8e9122b3eb.jpg"},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-bilim-dunyasinda-cigir-acan-bulus-yapay-zeka-bakterileri-yok-eden-virus-uretti-7449355","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"11077457918347491481_2","url":"https://www.ensonhaber.com/dunya/abdde-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretildi","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019966f1d01fd18085dbf300241666//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://icdn.ensonhaber.com/resimler/diger/kok/2025/09/20/68ce912c76824610.jpg"},"badge":{"url":"https://www.ensonhaber.com/dunya/abdde-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretildi","faviconSources":["https://www.ensonhaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"13682198799859899228_2","url":"https://www.cnnturk.com/saglik/galeri/abdde-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-2337845","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a000001996728c0134cbbdeef74759e74fe//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://image.cnnturk.com/i/cnnturk/75/1200x675/68cea0f01a18ea7422f6098e.jpg"},"badge":{"url":"https://www.cnnturk.com/saglik/galeri/abdde-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-2337845","faviconSources":["https://www.cnnturk.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"14888941111847635764_2","url":"https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/yapay-zeka-ile-tasarlanan-virusler-e-coli-bakterisini-yok-etti-1993115","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019967637447b53e6f8a5b423c1789//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://cdn.karar.com/news/1732647.jpg"},"badge":{"url":"https://www.karar.com/teknoloji-haberleri/yapay-zeka-ile-tasarlanan-virusler-e-coli-bakterisini-yok-etti-1993115","faviconSources":["https://www.karar.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"3055083692653683674_2","url":"https://www.trthaber.com/haber/dunya/bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-920451.html","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019966890bf162677e9d6a50a2e1a3//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://trthaberstatic.cdn.wp.trt.com.tr/resimler/1622000/koronavirus-kokteyli-1622880.jpg"},"badge":{"url":"https://www.trthaber.com/haber/dunya/bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-920451.html","faviconSources":["https://www.trthaber.com"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"10163317112867574906_2","url":"https://halktv.com.tr/yasam/bilim-kurgu-gercek-oldu-yapay-zeka-bakterileri-yok-etmek-icin-katil-virusler-973420h","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a00000199670879bbd455dae6b68a3e2128//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://cdn.halktv.com.tr/news/474736.jpg"},"badge":{"url":"https://halktv.com.tr/yasam/bilim-kurgu-gercek-oldu-yapay-zeka-bakterileri-yok-etmek-icin-katil-virusler-973420h","faviconSources":["https://halktv.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"5593045481394021835_2","url":"https://www.nefes.com.tr/yapay-zekayla-bakterileri-yok-edebilen-virus-uretildi-64075","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019966c6247e218363af001d8f78e8//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://img.nefes.com.tr/rcman/Cw1280h720q95gc/storage/files/images/2025/05/26/komsuda-bakteri-panigi-9-okulda-egitime-ara-verildi-rfj9.jpg"},"badge":{"url":"https://www.nefes.com.tr/yapay-zekayla-bakterileri-yok-edebilen-virus-uretildi-64075","faviconSources":["https://www.nefes.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"11417590055206716914_2","url":"https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019966ad34e32af877622113eeedce//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://www.diken.com.tr/wp-content/uploads/2025/09/2025-20-09-virus-wk-jpg-2.jpg"},"badge":{"url":"https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","faviconSources":["https://www.diken.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}},{"id":"15197536039826474718_2","url":"https://dogruhaber.com.tr/yapay-zeka-ile-tasarlanan-virusler-e-coli-bakterisini-yok-etti","image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a0000019967b29ec4ee9253f8d745a1d692//S280x140","size":{"width":280,"height":140},"originalUrl":"https://dogruhabercomtr.teimg.com/crop/1280x720/dogruhaber-com-tr/uploads/2025/09/zekoa.jpg"},"badge":{"url":"https://dogruhaber.com.tr/yapay-zeka-ile-tasarlanan-virusler-e-coli-bakterisini-yok-etti","faviconSources":["https://dogruhaber.com.tr"],"textParts":[],"divider":false}}]},{"type":"text","id":"2822606215599970324","url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","text":{"text":"Stanford Üniversitesi ve merkezi ABD'de bulunan Arc Enstitüsünden araştırmacılar, antibiyotiklere karşı giderek güçlenen bazı bakteri türlerine karşı yeni tedavi bulmak umuduyla çalışma yaptı.","badge":{"url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","textParts":[{"text":"1","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Stanford Üniversitesi ve merkezi ABD'de bulunan Arc Enstitüsünden araştırmacılar, antibiyotiklere karşı giderek güçlenen bazı bakteri türlerine karşı yeni tedavi bulmak umuduyla çalışma yaptı."}}},{"type":"text","url":"https://www.haberport.com/saglik/yapay-zeka-ile-tasarlanan-bakteriyofajlar-e-coli-yi-hedef-aliyor-268104h","text":{"text":"Bilim insanları, yapay zeka modelleriyle bakterileri enfekte eden virüslerin genetik planlarını sıfırdan tasarladı.","badge":{"url":"https://www.haberport.com/saglik/yapay-zeka-ile-tasarlanan-bakteriyofajlar-e-coli-yi-hedef-aliyor-268104h","textParts":[{"text":"2","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Bilim insanları, yapay zeka modelleriyle bakterileri enfekte eden virüslerin genetik planlarını sıfırdan tasarladı."}}},{"type":"text","url":"https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","text":{"text":"Laboratuvarda tasarlanan yüzlerce virüs arasından 16’sının canlı bakterileri yok edebildiği görüldü.","badge":{"url":"https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","textParts":[{"text":"3","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Laboratuvarda tasarlanan yüzlerce virüs arasından 16’sının canlı bakterileri yok edebildiği görüldü."}}},{"type":"text","url":"https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","text":{"text":"Elde edilen bazı bakteriyofajların, doğada bulunan benzerlerinden daha hızlı ve etkili sonuç verdiği rapor edildi.","badge":{"url":"https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","textParts":[{"text":"4","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Elde edilen bazı bakteriyofajların, doğada bulunan benzerlerinden daha hızlı ve etkili sonuç verdiği rapor edildi."}}},{"type":"text","id":"2822606215599970324","url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","text":{"text":"Araştırmanın sonuçları, BioRxiv internet sitesinde yayımlandı.","badge":{"url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","textParts":[{"text":"5","bubble":true,"view":"grey"},{"text":"Dün"}],"theme":"withBubble","divider":false},"logAttrs":{"summarizationText":"Araştırmanın sonuçları, BioRxiv internet sitesinde yayımlandı."}}}]},"sources":[{"url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","displayName":"canligaste.com"},{"url":"https://www.haberport.com/saglik/yapay-zeka-ile-tasarlanan-bakteriyofajlar-e-coli-yi-hedef-aliyor-268104h","displayName":"haberport.com"},{"url":"https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","displayName":"diken.com.tr"},{"url":"https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","displayName":"aksiyon.com.tr"},{"url":"https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","displayName":"canligaste.com"}],"otherNewsProps":{"layout":"multicolumn","title":"Diğer konular","items":[{"id":"2082055782665926340","url":"https://www.hurriyet.com.tr/dunya/koli-basili-tarih-mi-oluyor-yapay-zekanin-cigir-acan-bulusu-42955522","target":"_blank","title":{"text":"Koli basili tarih mi oluyor? Yapay zekanın çığır açan buluşu","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"2082055782665926340","hasSummarization":false,"url":"https://www.hurriyet.com.tr/dunya/koli-basili-tarih-mi-oluyor-yapay-zekanin-cigir-acan-bulusu-42955522","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.hurriyet.com.tr/dunya/koli-basili-tarih-mi-oluyor-yapay-zekanin-cigir-acan-bulusu-42955522","faviconSources":["https://www.hurriyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"hurriyet.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"},{"id":"17795608405452549088","url":"https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-bilim-dunyasinda-cigir-acan-bulus-yapay-zeka-bakterileri-yok-eden-virus-uretti-7449355","target":"_blank","title":{"text":"Bilim dünyasında çığır açan buluş! Yapay zeka, bakterileri yok eden virüs üretti","textAs":"h3","lines":2},"logAttrs":{"id":"17795608405452549088","hasSummarization":false,"url":"https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-bilim-dunyasinda-cigir-acan-bulus-yapay-zeka-bakterileri-yok-eden-virus-uretti-7449355","isFresh":true},"badge":{"url":"https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-bilim-dunyasinda-cigir-acan-bulus-yapay-zeka-bakterileri-yok-eden-virus-uretti-7449355","faviconSources":["https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"milliyet.com.tr","bold":true},{"text":"Dün"}],"divider":false},"forceOrientation":"vertical","rel":"nofollow"}]},"nextId":"11077457918347491481_2","snippetOptions":{"forceOrientation":"vertical","isRetina":false,"titleProps":{"lines":2}},"baseVisibleOtherSources":2,"relatedTopics":[{"id":"891009939956380597_0","title":"Abd","url":"/gundem/topic/abd-8910099399563805970","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"891009939956380597_0","url":"gundem/topic/abd-8910099399563805970"}}},{"id":"11012314060567989592_0","title":"ABD","url":"/gundem/topic/abd-110123140605679895920","logNode":{"name":"story-topic","attrs":{"id":"11012314060567989592_0","url":"gundem/topic/abd-110123140605679895920"}}}],"isHermione":false,"socialPosts":[],"disabledAjax":false,"logAttrs":{"isRoot":true,"isStory":true,"id":"378334_0","hasVideo":false,"hasSearchVideoLink":false,"hasSearchBroadcastLink":false,"hasSearchSeriesLink":false,"hasTwitterPosts":false,"hasSummarization":true,"hasRelatedTopics":true,"location":"gundem/science/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-3783340","newsUrls":["https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","https://www.haberport.com/saglik/yapay-zeka-ile-tasarlanan-bakteriyofajlar-e-coli-yi-hedef-aliyor-268104h","https://www.diken.com.tr/yapay-zeka-yardimiyla-uretildi-bakterileri-yok-eden-virus-karisimi/","https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149","https://www.canligaste.com/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti/714746/","https://www.hurriyet.com.tr/dunya/koli-basili-tarih-mi-oluyor-yapay-zekanin-cigir-acan-bulusu-42955522","https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-bilim-dunyasinda-cigir-acan-bulus-yapay-zeka-bakterileri-yok-eden-virus-uretti-7449355"],"videoUrls":[],"topicUrls":["/gundem/topic/abd-8910099399563805970","/gundem/topic/abd-110123140605679895920"]},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"story_summarization"}}}}},"type":"newstr","subtype":"story_summarization"},"9cxc4":{"state":{"answers":[{"id":0,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://gzt.adu.edu.tr/haber/bakterilerin-savunmasi-antibiyotik-direnci-ve-etkileri-9100?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://gazipasasm.saglik.gov.tr/TR-227283/antibiyotik-direnci-nedir.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/bakteriler-antibiyotiklere-karsi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2018/11/KL%C4%B0M%C4%B0K-SUNU-.pdf?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat?size=16&stub=1"],"title":"Antibiyotik direnci neden artıyor?","markdown":"**Antibiyotik direncinin artmasının bazı nedenleri**:\n\n* **Yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı** [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/bakterilerin-savunmasi-antibiyotik-direnci-ve-etkileri-9100)[```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat). İnsanların doktor kontrolü dışında reçetesiz antibiyotik kullanması, antibiyotik direncinin artmasına neden olmaktadır [```1```](https://gzt.adu.edu.tr/haber/bakterilerin-savunmasi-antibiyotik-direnci-ve-etkileri-9100).\n* **Viral enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı** [```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat). Soğuk algınlığı, grip gibi viral enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı, direncin yayılmasında önemli rol oynamaktadır [```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat).\n* **Hayvan yemlerinde antibiyotik kullanımı** [```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat). Çevre ve suların antibiyotiklerle kontamine olması, direncin artmasına katkıda bulunmaktadır [```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat).\n* **Uygunsuz kullanım** [```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat). Doktor tarafından önerilenden kısa ya da eksik doz şeklindeki uygunsuz kullanım da dirence neden olmaktadır [```5```](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/virus-kaynakli-enfeksiyonlarda-antibiyotik-kullanimina-dikkat).\n* **Doğal direnç** [```3```](https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/bakteriler-antibiyotiklere-karsi). Bazı bakteriler, yapıları veya metabolizmaları nedeniyle antibiyotiklere karşı doğal olarak dirençlidir [```4```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2018/11/KL%C4%B0M%C4%B0K-SUNU-.pdf).\n\nAntibiyotik direnci, küresel sağlık, gıda güvenliği ve gelişime yönelik en büyük tehditlerden biridir [```4```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2018/11/KL%C4%B0M%C4%B0K-SUNU-.pdf)."},{"id":1,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1473933?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/174495/mod_resource/content/0/BAKTER%C4%B0YOFAJ.ppt?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://evrimagaci.org/bakteriyofaj-nedir-virusler-gida-endustrisinde-nasil-kullanilmaktadir-13029?size=16&stub=1"],"title":"Bakteriyofajların tıpta kullanımı nedir?","markdown":"**Bakteriyofajların tıpta bazı kullanım alanları**:\n* **Antibiyotik dirençli bakterilerin tedavisi** [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1473933)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf). Bakteriyofajlar, antibiyotiklere alternatif olarak kullanılabilir [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1473933)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n* **Deri ve yumuşak doku enfeksiyonlarının tedavisi** [```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n* **Diyabetik ayak enfeksiyonlarının tedavisi** [```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n\n**Bakteriyofaj tedavisinin avantajları**:\n* Dar spektrumlu antibiyotik tedavisine benzer şekilde, sadece hedef mikroorganizma üzerinde etkili olması [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1473933)[```4```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj).\n* İnsanda fazla miktarda alındığında zararlı etkisinin bulunmaması [```1```](https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1473933).\n* Bakteriyofajların vücutta metabolize edilip elimine edilmesi [```4```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj).\n\n**Bazı dezavantajları**:\n* Birden fazla bakterinin birlikte neden olduğu enfeksiyonlarda etkili olamaması [```4```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj).\n* Fajların vücudun bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrayabilmesi [```4```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj).\n* Sistemik enfeksiyonlarda kullanımının pratik olmaması [```4```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)."},{"id":2,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.gzt.com/jurnalist/yapay-zeka-yeni-tedavi-yontemi-gelistirdi-3805807?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://abcgazetesi.com.tr/teknoloji-mi-tehlike-mi-yapay-zeka-bakteriler-icin-olumcul-virus-uretti-840917?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=RojS3txaCoc?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.tvnota.com/googlein-yapay-zekasi-super-bakteri-sorununu-cozdu?size=16&stub=1"],"title":"Yapay zeka bakteriyofaj tasarımında nasıl kullanılır?","markdown":"**Yapay zeka, bakteriyofaj tasarımında şu şekilde kullanılır**:\n\n* **Genetik plan tasarımı** [```1```](https://www.gzt.com/jurnalist/yapay-zeka-yeni-tedavi-yontemi-gelistirdi-3805807)[```2```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149). Yapay zeka modelleri kullanılarak bakteriyofajların genetik planları sıfırdan tasarlanır [```1```](https://www.gzt.com/jurnalist/yapay-zeka-yeni-tedavi-yontemi-gelistirdi-3805807)[```2```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149).\n* **Virüs üretimi** [```2```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149). Tasarlanan virüslerin genetik yapıları laboratuvar ortamında üretilir [```2```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149).\n* **Etkinlik testi** [```2```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149). Üretilen virüslerin etkinlikleri laboratuvar deneyleriyle test edilir [```2```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149).\n\nBu yöntem, antibiyotiklere dirençli bakteri türleriyle mücadelede ve daha karmaşık biyolojik sistemlerin tasarımında kullanılabilir [```1```](https://www.gzt.com/jurnalist/yapay-zeka-yeni-tedavi-yontemi-gelistirdi-3805807)[```3```](https://abcgazetesi.com.tr/teknoloji-mi-tehlike-mi-yapay-zeka-bakteriler-icin-olumcul-virus-uretti-840917)."},{"id":3,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.youtube.com/watch%3fv=l3t7VWBWanM?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/174495/mod_resource/content/0/BAKTER%C4%B0YOFAJ.ppt?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://evrimagaci.org/bakteriyofaj-nedir-virusler-gida-endustrisinde-nasil-kullanilmaktadir-13029?size=16&stub=1"],"title":"Bakteriyofajlar nasıl çalışır?","markdown":"**Bakteriyofajlar**, bakterileri enfekte eden virüslerdir ve genellikle iki yaşam döngüsünden birini izler: litik veya lizogenik [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n\n**Litik döngü**:\n1. **Tutunma**: Faj, bakteri yüzeyindeki spesifik reseptörlere bağlanır [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n2. **Penetrasyon**: Faj, genetik materyalini bakteriye enjekte eder [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n3. **Çoğalma**: Bakteri ribozomları, fajın genetik materyalini proteine çevirir [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj).\n4. **Olgunlaşma**: Yeni faj parçaları bir araya gelir [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```4```](https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/174495/mod_resource/content/0/BAKTER%C4%B0YOFAJ.ppt).\n5. **Salınım**: Bakteri hücresi parçalanır ve yeni fajlar ortaya çıkar [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```4```](https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/174495/mod_resource/content/0/BAKTER%C4%B0YOFAJ.ppt).\n\n**Lizogenik döngü**:\n1. Faj genetik materyali, bakteri genomuna entegre olur [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n2. Konak hücrenin sağlığı yerinde olduğu sürece faj sessiz kalır [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n3. Konak hücre şartları bozulduğunda (örneğin besin kaynaklarının tükenmesi) faj aktifleşir ve litik döngü başlar [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf).\n\nBakteriyofajlar, bakterilerle birlikte evrimleştikleri için direnç geliştirme olasılıkları düşüktür [```1```](https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj)[```3```](https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2022/11/Bakteriyofaj-Tedavisi-Dr.-O-ONCUL-1_compressed.pdf)."},{"id":4,"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://gazeteoksijen.com/saglik/stanforddan-kansere-karsi-bakteri-devrimi-176189?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.memleket.com.tr/organik-bilgisayarlar-geliyor-153328h.htm?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://med.stanford.edu/news/all-news/2024/12/skin-bacteria-vaccine.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Bakteriyofaj?size=16&stub=1"],"title":"Stanford Üniversitesi'nin bu alandaki çalışmaları nelerdir?","markdown":"Stanford Üniversitesi'nin yapay zeka destekli bakteriyofajlar konusundaki çalışmaları şu şekildedir:\n\n* **E. coli'yi hedef alan bakteriyofajlar**: Stanford ve Arc Enstitüsü ekipleri, yapay zeka ile tasarlanan bakteriyofajların bazı E. coli suşlarını kısa sürede etkisiz hale getirebildiğini bildirdi [```1```](https://www.aksiyon.com.tr/abd-li-arastirmacilar-yapay-zekayla-e-coli-yi-hedef-alan-bakteriyofajlar-gelistirdi-195149).\n* **Kanserle savaşan bakteriler**: Stanford uzmanları, insan cildinde doğal olarak bulunan Staphylococcus Epidermidis bakterisini genetik olarak değiştirerek, deri kanserine neden olan tümörlerde bulunan bir gen yerleştirdi [```2```](https://gazeteoksijen.com/saglik/stanforddan-kansere-karsi-bakteri-devrimi-176189). Bu bakteri, tümör antijeni üreterek güçlü bir bağışıklık yanıtı oluşturdu ve agresif bir cilt kanseri olan melanomlu farelerin çoğunda tümörler yok oldu [```2```](https://gazeteoksijen.com/saglik/stanforddan-kansere-karsi-bakteri-devrimi-176189).\n* **Topikal aşı**: Stanford araştırmacıları, cilt bakterisini kullanarak fareler üzerinde topikal bir aşı geliştirdi ve bu aşının, iğne kullanmadan ve ateş, şişme veya ağrı gibi reaksiyonlar olmadan koruma sağlayabileceğini gösterdi [```4```](https://med.stanford.edu/news/all-news/2024/12/skin-bacteria-vaccine.html).\n\nStanford Üniversitesi, bu çalışmaların biyoloji alanında yeni araçların üretilebilmesini sağlayacağını ve dijital veri depolayabilen biyolojik hücreler geliştirilebileceğini belirtmektedir [```3```](https://www.memleket.com.tr/organik-bilgisayarlar-geliyor-153328h.htm)."}],"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://gs.yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1758466250858372-4404195843866543697-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-8-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"logNode":{"name":"news-yazeka","attrs":{"isRoot":true,"isRelatedQueries":true}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"related_queries"}}}}},"type":"newstr","subtype":"related_queries"},"9cxc5":{"state":{"snippets":[{"id":"377391_0","totalSources":54,"url":"/gundem/science/tarihin-sifir-noktasinda-yeni-kesif-gobeklitepe-de-insan-heykeli-ortaya-cikti-3773910","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019961834c345b181ec511ba749099//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://i.10haber.net/wp-content/uploads/2025/09/image_68cd2fada85318.05708672.jpg"}},"logAttrs":{"id":"377391_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.ekonomim.com/gundem/gobeklitepede-insan-heykeli-bulundu-adak-oldugu-dusunuluyor-haberi-844121","https://10haber.net/kultur-sanat/arkeoloji/gobeklitepede-insan-heykeli-bulundu-adak-oldugu-dusunuluyor-638179/","https://www.milliyet.com.tr/gundem/gobeklitepede-heyecan-veren-yeni-kesif-cok-degerli-bir-buluntu-7448815","https://www.sokgazetesi.com.tr/tarihin-sifir-noktasinda-yeni-kesif-gobeklitepede-insan-heykeli-ortaya-cikti"],"summarizationTexts":["Göbeklitepe'de insan heykeli bulundu: Adak olduğu düşünülüyor","Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesine bağlı Göbeklitepe’de duvara monte edilmiş insan heykeli bulundu.","Bu keşif, Neolitik Çağ'ın ritüellerine ve inanç dünyasına ışık tutacak çok değerli bir buluntu.","Yeni keşif, bölgenin Neolitik döneme ait dini ritüellerini anlamada önemli bir adım olarak görülüyor."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Göbeklitepe'de insan heykeli bulundu: Adak olduğu düşünülüyor","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://10haber.net/kultur-sanat/arkeoloji/gobeklitepede-insan-heykeli-bulundu-adak-oldugu-dusunuluyor-638179/","faviconSources":["https://10haber.net","https://www.milliyet.com.tr","https://www.sokgazetesi.com.tr"],"textParts":[{"text":"19 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"376942_0","totalSources":29,"url":"/gundem/science/gunes-sistemi-disindaki-gezegen-sayisi-6-bini-gecti-3769420","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019960463b9d80ceb82466c7bc8b37//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://trthaberstatic.cdn.wp.trt.com.tr/resimler/2046000/lp-791-18-d-otegezegen-nasa-2047167.jpg"}},"logAttrs":{"id":"376942_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.muhalif.com.tr/bilim-teknoloji/gunes-sistemi-disindaki-gezegen-sayisi-6-bini-gecti/716676","https://www.trthaber.com/haber/dunya/nasa-dogruladi-gunes-sistemimizin-otesinde-6000-gezegen-kesfedildi-920343.html","https://www.diken.com.tr/nasa-gunes-sistemi-disinda-6-bin-gezegen-bulundu/","https://www.sokgazetesi.com.tr/sicak-jupiterler-demir-yagmuru-buz-dunyalari-nasa-6-bin-gezegen-kesfetti"],"summarizationTexts":["Güneş Sistemi dışındaki gezegen sayısı 6 bini geçti","NASA’nın Kepler ve TESS görevleriyle birlikte sayı hızla arttı.","2015’te Kepler’in 1000’inci ötegezegeni doğrulandı, 2016’da sadece bir yılda 1500 gezegen bulundu.","Bir gezegen, yıldızının önünden geçtiğinde parlaklıkta meydana gelen azalma ölçülerek bugüne kadar 4 bin 500’den fazla gezegen keşfedildi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Güneş Sistemi dışındaki gezegen sayısı 6 bini geçti","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.trthaber.com/haber/dunya/nasa-dogruladi-gunes-sistemimizin-otesinde-6000-gezegen-kesfedildi-920343.html","faviconSources":["https://www.trthaber.com","https://www.diken.com.tr","https://www.sokgazetesi.com.tr"],"textParts":[{"text":"19 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"376843_0","totalSources":23,"url":"/gundem/science/sakarya-nehri-kuruyor-polatli-da-tarimsal-uretim-alarm-veriyor-3768430","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16403125/2a000001996b9e321d956eec872365c971ea//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://image.cnnturk.com/i/cnnturk/75/1200x675/57834bf8f0dc1e53e4fccb9d.jpg"}},"logAttrs":{"id":"376843_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberler.com/guncel/kurakligin-etkilerini-azaltmak-icin-golet-sayisinin-artirilmasi-gerekli-19070940-haberi/","https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/tekirdag/kuraklikla-mucadele-icin-goletlerin-sayisinin-artirilmasi-onerisi-2338097","https://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/tekirdag/kuraklikla-mucadele-icin-goletlerin-sayisinin-a-7449805"],"summarizationTexts":["Kuraklığın Etkilerini Azaltmak İçin Gölet Sayısının Artırılması Gerekli","TEKİRDAĞ (AA) - FIRAT ÇAKIR - Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Orta, kuraklığın etkilerini minimuma indirebilmek için göletlerin sayısının artırılması gerektiğini söyledi.","Prof. Dr. Orta, kuraklık nedeniyle birçok akarsu ve gölün kuruma noktasına geldiğini dile getirdi."],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true]},"title":{"text":"Kuraklığın Etkilerini Azaltmak İçin Gölet Sayısının Artırılması Gerekli","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/tekirdag/kuraklikla-mucadele-icin-goletlerin-sayisinin-artirilmasi-onerisi-2338097","faviconSources":["https://www.cnnturk.com","https://www.milliyet.com.tr"],"textParts":[{"text":"5 saat önce"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"377213_0","totalSources":17,"url":"/gundem/science/odtu-2029-da-aya-gonderilecek-yerlilestirilmis-rover-projesini-tanitti-3772130","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a00000199612b0c8132b2cd3ad3d42f0987//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://i.turkiyegazetesi.com.tr/images/25-09/19/cheri-ile-uzaya-yerli-yolculuk-odtu-aya-kesif-araci-gonderiyor-17582717381628.jpg"}},"logAttrs":{"id":"377213_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.turgutluyanki.com/foto-galeri/turkiye-2029-yilinda-aya-iki-tane-kesif-araci-gonderecek/107518","https://www.iscihaber.net/gundem/turkiyeden-tarihi-gorev-yapay-zeka-destekli-roverlar-aya-gidiyor/181434","https://www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/cheri-ile-uzaya-yerli-yolculuk-odtu-aya-kesif-araci-gonderiyor-1147094","https://www.memleket.com.tr/aya-turk-imzasi-kesif-araclari-2029da-goreve-hazir-2346698h.htm"],"summarizationTexts":["Türkiye 2029 yılında Ay’a iki tane keşif aracı gönderecek","Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), yüzde 80 oranında yerli olarak geliştirdiği “CHERI” isimli iki gezici keşif aracı (rover) ile uzay tarihine damga vurmaya hazırlanıyor.","Zorlu yüzey koşullarıyla bilinen Ay’ın güney kutbunda görev alacak olan bu araçlar, yapay zeka sayesinde çevreyi analiz ederek kendi rotalarını belirleyebilecek ve elde ettikleri verileri dünyaya iletecek.","ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, projeye ilişkin yaptığı açıklamada, “Ay’ın güney kutbunda -160 ila +80 derece arasında değişen ekstrem sıcaklıklarda çalışabilecek bu robotlar, bilimsel veri toplayacak ve gelecekteki uzay görevleri için zemin hazırlayacak,” dedi."],"isStoryFresh":true,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Türkiye 2029 yılında Ay’a iki tane keşif aracı gönderecek","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.iscihaber.net/gundem/turkiyeden-tarihi-gorev-yapay-zeka-destekli-roverlar-aya-gidiyor/181434","faviconSources":["https://www.iscihaber.net","https://www.turkiyegazetesi.com.tr","https://www.memleket.com.tr"],"textParts":[{"text":"19 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false},{"id":"377230_0","totalSources":15,"url":"/gundem/science/turkiye-nin-ynilenebilir-enerji-kurulu-gucu-74-bin-megavati-gecti-3772300","target":"_self","poster":{"image":{"url":"//avatars.mds.yandex.net/get-searchnews-images/16069429/2a0000019961ac4f8abf72084c59a50eeaa6//S156x100","size":{"width":156,"height":100},"originalUrl":"https://trthaberstatic.cdn.wp.trt.com.tr/resimler/1832000/hidroelektrik-ruzgar-1832142.jpg"}},"logAttrs":{"id":"377230_0","hasSummarization":true,"urls":["https://www.haberet.com/ekonomi/turkiyenin-yenilenebilir-enerji-kurulu-gucu-74-bin-megavati-gecti-97194","https://www.canligaste.com/turkiye-nin-yenilenebilir-enerji-kurulu-gucu-agustosta-74-bin-megavati-gecti/714201/","https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/turkiyenin-yenilenebilir-enerji-kurulu-gucu-74-bin-megavati-gecti-920372.html","https://www.haberport.com/ekonomi/turkiye-nin-yenilenebilir-enerji-kurulu-gucu-agustosta-74-bin-megavati-asti-267586h"],"summarizationTexts":["Türkiye'nin yenilenebilir enerji kurulu gücü 74 bin megavatı geçti","Ankara Haberleri - Türkiye'nin yenilenebilir enerji kurulu gücü ağustos sonunda 74 bin megavatı, yerli kaynaklardan üretilen elektrik kurulu gücü ise 85 bin megavatı geçti.","Hidroelektrik santralleri 32 bin 289 megavat kurulu güç ve yüzde 26,7'lik pay ile en yüksek kapasiteyi oluşturdu.","Güneş enerjisi: Hidroelektrikten sonra en büyük yenilenebilir kaynak olarak %19,8 pay ve 23 bin 877 megavat kurulu güce ulaştı."],"isStoryFresh":false,"newsFreshness":[true,true,true]},"title":{"text":"Türkiye'nin yenilenebilir enerji kurulu gücü 74 bin megavatı geçti","textAs":"h3","size":"s"},"badge":{"url":"https://www.canligaste.com/turkiye-nin-yenilenebilir-enerji-kurulu-gucu-agustosta-74-bin-megavati-gecti/714201/","faviconSources":["https://www.canligaste.com","https://www.trthaber.com","https://www.haberport.com"],"textParts":[{"text":"19 Eylül"}],"divider":false},"hasVideo":false}],"snippetParams":{"isRetina":false,"posterSizes":{"width":156,"height":100},"titleProps":{"size":"s"}},"title":"Bilim sicak gelişmeler","maxPageNumber":2,"ajaxUrl":"/hikaye/result/get_category_stories?story_category=science","layout":"column","extendFirstItem":false,"disabledAjax":false,"logNode":{"name":"news-top-stories-right","attrs":{"isRoot":true,"isRightColumnStories":true,"category":"science","location":"gundem/science/abd-de-bilim-insanlari-yapay-zeka-yardimiyla-bazi-bakterileri-yok-edebilen-virusler-uretti-3783340","storiesUrls":["/gundem/science/tarihin-sifir-noktasinda-yeni-kesif-gobeklitepe-de-insan-heykeli-ortaya-cikti-3773910","/gundem/science/gunes-sistemi-disindaki-gezegen-sayisi-6-bini-gecti-3769420","/gundem/science/sakarya-nehri-kuruyor-polatli-da-tarimsal-uretim-alarm-veriyor-3768430","/gundem/science/odtu-2029-da-aya-gonderilecek-yerlilestirilmis-rover-projesini-tanitti-3772130","/gundem/science/turkiye-nin-ynilenebilir-enerji-kurulu-gucu-74-bin-megavati-gecti-3772300"]}},"nextId":"379421_0","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"newstr","subtype":"additional_news"}}}}},"type":"newstr","subtype":"additional_news"},"9cxc6":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"9cxcw07-0-1"},"ui":"desktop","service":"news","fast":{"name":"portal","subtype":"footer"}}}}},"type":"portal","subtype":"footer"}}